بلوغ
بلوغ دورهای از زندگی است که پسران و دختران از نظر جنسی بالغ میشوند. فرایندی که معمولاً در سن 10 تا 14 سالگی برای دختران و 12 تا 16 سالگی برای پسران اتفاق میافتد، موجب تغییرات فیزیکی میشود و به شکلهای متفاوت برای هر دو جنس رخ میدهد.
در اینجا به تعدادی از تغییرات مهم فیزیکی ناشی از بلوغ در دختران و پسران می پردازیم:
نشانههای فیزیکی بلوغ دختران
- بزرگ شدن سینهها
- عادت ماهانه
- رشد موهای بعضی از نواحی بدن مثل زیر بغل
نشانههای فیزیکی بلوغ پسران
- بزرگ شدن اندام تناسلی
- رشد عضلات، کلفت شدن صدا و رشد موهای صورت
- روییدن مو در بعضی از نواحی بدن مثل زیر بغل
پوست صورت دختران و پسران در دوران بلوغ ممکن است جوش بزند و معمولاً قدشان ناگهان بلند میشود.
ویژگیهای دوران بلوغ
کودک شیرین و دوست داشتنی شما ممکن است در دوران بلوغ به انسانی کاملاً متفاوت تبدیل شود. نوجوانان در این دوران تغییرات فیزیکی و روانشناختی بسیاری را تجربه میکنند که میتوانند منجر به گیجی، پرخاشگری یا عصیانگری شوند.
اگرچه خیلی از مواقع آنها با رفتارهایشان، اعضای خانواده را از خود دور می نند، اما واقعیت این است که در دوران بلوغ، نوجوانان احتیاج به درک شدن دارند.
اگر از ویژگیهای روانشناختی نوجوان در این دوران باخبر باشید، میتوانید خودتان را برای تعامل بهتر با او آماده کنید. در اینجا به دو ویژگی مهم دوران بلوغ میپردازیم:
بالا و پایین شدن خلق
نوجوانان به عدم تعادل اخلاقی و رفتاری مشهور هستند. تأثیر شدید هورمونها میتواند نوسانات شدیدی در خلق آنها ایجاد کند و منجر به این شود که مدام میان احساساتی مثل شوق، اضطراب، شادی، خشم و افسردگی در حرکت باشند.
تغییرات زندگی نوجوانان باعث میشوند که او درک کند دارد کمکم به بزرگسالی نزدیک میشود.
در دوران بلوغ، بیشتر نوجوانان علاقهی زیادی به جدا شدن از خانواده و تجربهی یک زندگی مستقل دارند. دور شدن عاطفی از پدر و مادر در این زمان یک حالت بهنجار در نوجوانان است.
آنها مشغول شناخت هویت خود هستند و میخواهند با تجربیات مختلف خودشان را محک بزنند و بفهمند که در مسیر زندگی باید به چه سمتی حرکت کنند. روانشناسان عقیده دارند که بسیاری از نوجوانان با تجربیاتی عصیانگرانه قصد دارند به استقلال برسند.
بیداری جنسی
کودکان قبل از اینکه به دوران بلوغ برسند، کمتر تحتتأثیر نقشهای جنسیتی خود هستند. وقتی هورمونها تغییر میکنند، توجه آنها کمکم به مسائل جنسی جلب میشود و از نظر جنسی بیدار میشوند.
در این زمان خیلی عادی است که نوجوانان درگیر روابط عاطفی شوند.
از آنجایی که در دوران بلوغ بدن نوجوانان ناگهان تغییر میکند و صاحب ویژگیهای فیزیکی مرتبط با جنسیتشان میشوند، ممکن است بعضی از آنها از تغییرات بدنیشان خجالت بکشند و این احساس شرم را با پوشیدن لباسهای گشاد و دوری از روابط اجتماعی و منزوی شدن نشان بدهند.
والدین و دوران بلوغ
اگر والدین نسبت به دوران بلوغ و ویژگیهای آن آگاه نباشند، به احتمال خیلی زیاد با فرزند خود دچار تعارض خواهند شد.
رفتار نوجوانان در دوران بلوغ ناگهان تغییر میکند و پدر و مادر شوکه میشوند. آنها فکر میکنند که نوجوان دشمن آنهاست و گاهی جنگ و جدل بین والدین و نوجوانان آنقدر بالا میگیرد که نوجوانان به دنبال آغوش امنی که از پدر و مادر خود دریافت نمیکنند به همسالان بزهکار و مصرف الکل و مواد مخدر روی میآورند.
اگر والدین درک کنند که چه فعل و انفعالاتی در دوران بلوغ در بدن نوجوانشان رخ میدهد و جسم و روانش دچار چه تغییراتی میشود، میتوانند به او نزدیک شوند و گذر از این دوران پرچالش را برای او آسانتر کنند.
مطالعه در مورد بلوغ و در صورت لزوم مراجعه به یک روانشناس برای یادگیری رعایت نکات مفید در تعامل با نوجوانان به پدر و مادرهای صاحب نوجوان پیشنهاد میشود.
مدرسه و دوران بلوغ
هجوم بلوغ میتواند موجب کاهش انگیزهی تحصیلی بشود و نوجوان را نسبت به دستاوردهای تحصیلی بیتوجه کند. اما معلمها و مسئولین مدرسهی آگاه میتوانند به نوجوانان کمک کنند تا از عهدهی مسئولیتهای تحصیلی بربیایند و هیجانهایشان را کنترل کنند.
از آنجایی که بسیاری از نوجوانان تصور میکنند که به قدر کافی بزرگ شدهاند، ممکن است حاضر به اطاعت از مراجع قدرت، علی الخصوص معلمان و مسئولین مدرسه نباشند و این میتواند بر عملکردشان درحوزهی تحصیلی تأثیر بگذارد.
آنچه نوجوانان بیش از هر چیز در این دوران نیاز دارند توجه، تشویق و رابطهای صمیمانه است.
این وظیفهی معلم، مشاور و روانشناس مدرسه است که رابطهای دوستانه با نوجوان برقرار کنند. تحقیقات ثابت کردهاند که به میزانی که اعتماد به نفس جوانان افزایش یابد، عملکرد تحصیلیشان بهتر خواهد شد.
معلمان میتوانند با تشویق نوجوانان و جایزه دادن به آنها در موقعیتهایی که موفقیت تحصیلی به دست میآورند، هم به آنها نزدیک شوند و هم آنها را در مسیر تحصیل حفظ کنند.
اگر مشاورین و روانشناسان مدرسه بتوانند به نوجوانان نزدیک شوند، اتاق مشاور مدرسه همیشه پر از نوجوان خواهد بود.
نوجوانان همان کودکان دیروز هستند. همان بچههای شیرین و دوست داشتنی. نمیتوان آنها را بابت تغییرات ناگهانی جسمی که تأثیری غیر قابل انکار بر روان دارد، شماتت کرد.
پدر و مادرها و سایر افرادی که در تعامل با نوجوانان قرار دارند، با کسب آگاهی در مورد ویژگیهای دوران بلوغ میتوانند به گذار موفقیت آمیز نوجوان از این برههی حساس کمک کنند.
در ادامه مطالعهی مقالههای «دوران بلوغ دختران» و «دوران بلوغ پسران» را به شما پیشنهاد میکنیم.