راهنمای مطالعه
اختلالات خواب در نوجوانان
اختلالات خواب در هر گروه سنیای دیده میشوند. نوزادان، کودکان، نوجوانان، جوانان و سالمندان ممکن است از اختلال خواب رنج ببرند. خوب نخوابیدن میتواند زمانی که شما نیاز دارید هوشیار باشید، شدیداً خستهتان کند.
آیا تا به حال پیش آمده که در کلاس خوابتان ببرد و هر چه بیشتر تلاش کنید که بیدار بمانید، خوابآلودهتر شوید؟ ناگهان چیزی مثل فریاد معلم را میشنوید و از خواب می پرید. بعد غافلگیر میشوید و خجالت میکشید.
مهرداد پسر 15 سالهای بود که به سختی در بعضی کلاسها بیدار میماند. او فکر میکرد دلیل مشکلش این است که ریاضی و جغرافیا درسهای مورد علاقهاش نیستند، اما مشکل چیز دیگری بود. مهرداد مبتلا به آپنهی خواب بود که یک اختلال خواب است و موجب توقفهای تنفسی و مختل شدن خواب عمیق میشود. دکتر به مهرداد پیشنهاد کرد که لوزه و آدنوئیدهایش (بافت های غیرطبیعی غدد فوقانی گلو) را خارج کند. در طول چند هفته جراحی سرپایی، کیفیت خواب مهرداد شدیداً افزایش یافت و در طول روز هوشیار و فعال شد.
شما هیچ وقت احساس نمیکنید که به خواب بیشتری نیاز دارید، مگر اینکه مثل مهرداد احساس خستگی کنید. حتی اگر به عنوان یک نوجوان، مبتلا به هیچ اختلال خوابی نباشید، حتماً میدانید که بیشتر نوجوانان دچار محرومیت از خواب هستند. ممکن است آنها شبها تا دیر وقت بیدار بمانند و در اینترنت وقت بگذراند، سریال تماشا کنند یا فقط بیدار بمانند و با چشمی باز از این پهلو به آن پهلو بشوند. عوامل استرسزایی مثل امتحان روز بعد هم میتوانند خواب یک نوجوان را مختل کنند.
در این مقاله به علائم و نشانههای اختلالات خواب در نوجوانان ، علل اختلالات خواب و روشهای درمان این اختلالات میپردازیم.
خواب کافی برای نوجوانان
به طور متوسط نوجوانان هر شب به 8 تا 9 ساعت خواب نیاز دارند. اگر ساعت 10 شب بخوابید نیاز دارید که 7 صبح بیدار شوید. این حالت همیشه ممکن نیست. مخصوصاً زمانی که تا دیروقت برای درس خواندن بیدار مانده باشید.
نوجوان بسیاری از بیخوابی مزمن رنج می برند. آنها به سختی به خواب میروند، در خواب باقی میمانند یا علیرغم صرف مدت زمان زیادی در تختخواب احساس نمیکنند که استراحت کردهاند. اختلالات خواب در نوجوانان میتوانند بر جنبههای مختلف زندگی آنها اثر بگذارد. ممکن است نوجوانان در نتیجهی عدم برخورداری از خواب کافی در روابط دوستانه، عملکرد تحصیلی و روابط خانگی دچار شکل بشوند. نوجوانان زیادی به علت ابتلا به یک اختلال خواب دچار نوسانات خلقی، تحریکپذیری، اضطراب و حتی افسردگی میشوند.
اختلالات خواب در نوجوانان همچنین میتوانند بر پوست، سلامتی و وزن نوجوانان تأثیر بگذارند.
موانع یک خواب با کیفیت
اغلب اوقات همین که نوجوان یک ساعت زودتر به رخت خواب برود، بسیاری از مشکلات برطرف میشوند و میتواند روز بعد کاملاً سرحال و هوشیار باشد. اما برخی مواقع موانع دیگری وجود دارند که خواب را به هم میزنند. در اینجا به تعدادی از وضعیتهای پزشکی که مانع یک خواب با کیفیت و عمیق میشوند، میپردازیم:
خروپف و آپنهی خوابِ مسدود کننده
دلیل خروپف کردن این است که جریان هوا محدود میشود و بافتهای نرم پشت گلو مرتعش میشوند. همچنان که خروپف کردن موجب آزار میشود و خواب را بیکیفیت میکند، میتواند نشانهی یک اختلال خواب جدیتر به نام آپنهی خوابِ مسدودکننده باشد.
آپنهی خواب مسدودکننده باعث نازک شدن مسیر جریان هوای شما میشود. ششهایتان هوای تازهی کافی دریافت نمیکند، در نتیجه مغز شما را بیدار میکند تا نفس بکشید و راه هوایی را باز کنید. اگر خروپفهای بلندی میکنید و بیخوابیتان بیشازحد شده است، به دکتر مراجعه کنید.
ریفلاکس معده
ریفلاکس معده بیماریای است که باعث میشود اسید معده به سمت مری برگردد و نشانهی آن سوزش در ناحیهی قفسهی سینه و گلو است. این بیماری میتواند موقع خواب باعث تنگی نفس شود. در این حالت اسید معده به ست مری بالا میآید و ممکن است وارد راههای تنفسی ششها شود و با ایجاد احساسی مثل احساس خفگی فرد را از خواب بپراند.
سندرم پای بیقرار
سندرم پای بیقرار موجب ایجاد احساس خزیدن چیزی روی پاها میشود و حالتی را در فرد ایجاد میکند که سریعاً پایش را تکان بدهد. این سندرم گاهی بین سن 11 تا 20 سالگی ایجاد میشود و نهتنها خواب را مختل میکند، بلکه باعث حرکات اجتنابناپذیر پا در درمان خواب میشود.
درمان اختلالات خواب در نوجوانان
اگر با وجود تلاشهای زیاد، نمیتوانید خواب کافی و مناسبی داشته باشید، با دکترتان صحبت کنید. در صورتی که دکتر تشخیص بدهد که شما مبتلا به اختلال خواب هستید، با بررسیها و آزمایشهای مختلف معلوم میشود که اختلال شما از چه نوعی است. ممکن است مشکل شما آپنهی خواب، سندرم پای بیقرار یا مشکلات دیگر باشد. هر کدام از این اختلال ها نیازمند درمان خاصی هستند و دکتر شما میتواند روش درمان مناسب را تجویز کند.
راهکارهای خانگی برای درمان اختلالات خواب در نوجوانان
شما میتوانید با ایجاد تغیراتی در سبک زندگیتان کیفیت خوابتان را افزایش بدهید. در اینجا راهکارهایی را به شما معرفی میکنیم که در عین سادگی میتوانند بسیار تأثیرگذار باشند:
- یک برنامهی خواب منظم داشته باشید و حتی در روزهای تعطیل به آن وفادار بمانید.
- قبل از خواب دستگاههایی مثل لپتاپ، تلفن همراه و تبلت را خاموش کنید تا به واسطهی دریافت پیامک و … حواستان پرت نشود و بیدار نمانید. پژوهشها ثابت کردهاند که استفاده از وسایل الکترویکی قبل از خواب منجر به کمخوابی میشود.
- مصرف شکر را کاهش دهید. شکر باعث افزایش ناگهانی شکر خون میشود و میتواند شما را نیمهشب، یعنی زمانی که شکر خونتان افت میکند از خواب بیدار کند.
- به محض اینکه صبح از خواب بیدار میشوید، در روشنایی قرار بگیرید. شبها از نور دوری کنید. نور این پیغام را به مغز میدهد که وقت بیدار شدن یا به خواب رفتن است.
- صداهای داخل اتاق خوابتان را کاهش بدهید. صداها میتوانند شما را بیخواب کنند.
- غذاهایی بخورید که به شما آرامش میدهند. پژوهشها ثابت کردهاند که غذاهای حاوی کربوهیدرات زیاد، مثل نان، غلات یا ماکارونی سروتونین (مادهی شیمیاییای در مغز که باعث شادی و آرامش میشود) را افزایش میدهند. وقتی میزان سرتونین افزایش پیدا کند، ما احساس آرامش بیشتری میکنیم و خوابمان عمیقتر میشود.
- ممکن است شما دارویی مصرف کنید که بر چرخه ی خواب و بیداری تان تأثیر بگذارد. اگر از یک داروی استنشاقی استفاده میکنید یا داروهای مربوط به بیشفعالی را مصرف میکنید، بدانید که گاهی اوقات این داروها باعث بیخوابی میشوند.
سعی کنید آرامش داشته باشید. اضطراب و استرس میتوانند خواب شما را مختل کند. از درمانهای آرامشبخش مثل مدیتیشن، عبادت کردن یا یوگا قبل از رفتن به رختخواب استفاده کنید.
خواب کافی به ویژه در دوران نوجوانی که نوجوانان برای یک عملکرد مناسب در حوزهی تحصیلی نیازمند خواب با کیفیت و آرام هستند، بسیار مهم است. اختلالات خواب در نوجوانان میتوانند عواقب منفی زیادی داشته باشند. به همین جهت بسیار اهمیت دارد که نوجوانان، والدین و مسئولین مدرسه در مورد ابتلای یک نوجوان به نوعی از این اختلالات به او کمک کنند.
در ادامه مطالعهی مقالهی «وسواس در نوجوانان» را به شما پیشنهاد میکنیم.