راهنمای مطالعه
اضطراب در نوجوانان
اضطراب در نوجوانان بسیار شایع است و همه‌ی نوجوانان میزانی از آن را تجربه می‌کنند. اضطراب در حقیقت یک واکنش سالم نسبت به عوامل استرس‌زا است و گاهی اوقات به نوجوان کمک می‌کند تا از عهده‌ی فشار ناشی از موقیعت‌های دشوار بربیاید.
موقعیت‌هایی مثل سخنرانی در جمع، امتحان‌های نهایی، رقابت‌های مهم ورزشی و … بیشترِ نوجوانان را مضطرب می‌کنند. آن‌ها ممکن است در چنین وضعیت‌هایی، افزایش ضربان قلب، لرزیدن دست‌ها یا عرق کردنِ خیلی زیاد را تجربه کنند. این‌ها در واقع واکنش مغز به اضطراب هستند.
اما اضطراب در نوجوانان می‌تواند مضر هم باشد و شدت زیاد آن بر روابط دوستانه و خانوادگی، فعالیت‌های فوق‌برنامه و حتی عملکرد تحصیلی تأثیر بگذارد. وقتی احساس اضطراب با زندگی روزمره تداخل داشته باشد، عادی نیست و احتمالاً فرد دچار اختلال اضطراب شده است.
متأسفانه نوجوانان زیادی در سراسر دنیا مبتلا به اختلال اضطراب هستند. از آنجایی که نوجوانان تنوع زیادی از تغییرات فیزیکی و احساسی را در فرآیند بالغ شدن تجربه می‌کنند، تشخیص یک اختلال اضطرابی در آن‌ها، کار ساده‌ای نیست. ممکن است نشانه‌های اضطراب پنهان باشند یا به چشم والدین نیایند.
تغییرات روحی
بعضی از نوجوانان احساسات فراگیر نگرانی را بیان می‌کنند و دیگران تغییرات احساسی نامحسوسی مثل موارد زیر را تجربه می‌کنند که می‌توانند نگران‌کننده باشند:
- احساس هیجان یا نگرانی خیلی زیاد
- تحریک پذیری و عصبانیت
- مشکل تمرکز
- ناتوانی در استراحت کردن
- خشم‌های شدید و بی‌دلیل
تغییرات اجتماعی
اضطراب ناسالم می‌تواند تأثیرات منفی‌ای بر روابط دوستانه بگذارد. اگر یک نوجوان ناگهان از فعالیت‌های موردعلاقه‌اش دست بکشد یا دیگر با دوستانش معاشرت نکند، احتمالاً علائم زیر را هم نشان خواهد داد:
- دست کشیدن از تعاملات اجتماعی با دوستان
- دست کشیدن از فعالیت‌های فوق‌برنامه و تفریحی
- دور شدن از گروه هم‌سالان
- افزایش زمان‌های تنهایی
تغییرات جسمی
بسیاری از شکایت‌ها بابت دردهای فیزیکی عادی هستند و احتمالاً همه‌ی ما سردرد یا معده‌درد را وقتی تحت فشار روانی شدید بوده‌ایم، تجربه کرده‌ایم. سردردهای گه‌گاه نگران کننده نیستند اما سردردها یا دیگر دردهای فیزیکی مداوم می‌توانند نشانه‌های نگران کننده‌ای باشند.
در اینجا به تعدادی از نشانه‌های فیزیکی اختلال اضطراب اشاره می‌کنیم:
- سردردهای مداوم که شامل میگرن هم هستند
- مشکلات دستگاه گوارش
- دردهای بی دلیل
- خستگی بیش‌ازحد
- تغییراتی در عادت‌های غذایی
اختلالات خواب
متخصصان عقیده دارند که نوجوانان 13 تا 18 ساله به 10-8 ساعت خواب برای حفظ سلامتی نیاز دارند. همچنین پیشنهاد می‌شود که آن‌ها 30 دقیقه قبل از رفتن به رخت‌خواب همه‌ی وسایل الکترونیکی را از خودشان دور کنند.
تکالیف درسی، فعالیت‌های فوق برنامه و زمانی که نوجوانان به استفاده از وسایل الکترونیکی اختصاص می‌دهند، می‌توانند برنامه‌ی خواب یک نوجوان را به‌هم بزنند. در نتیجه تشخیص خستگی ناشی از فعالیت‌ها و مسئولیت‌ها از خستگی ناشی از اضطراب کار راحتی نیست.
نشانه‌های زیر می‌توانند خطرناک باشند:
- مشکل به خواب رفتن
- مشکل بیدار ماندن
- کابوس‌های مداوم
- پر انرژی نبودن بعد از بیدار شدن
عملکرد ضعیف در مدرسه
از آنجایی که اضطراب می‌تواند بر همه‌چیز، از عادت‌های غذایی گرفته تا حضور در مدرسه (بیماری‌های جسمی مرتبط با اضطراب می‌توانند منجر به غیبت در مدرسه شوند) تأثیر بگذارد، تعجب‌آور نیست که اضطراب عملکرد مثبت تحصیلی را هم کاهش دهد.
تغییرات زیر می‌توانند نشان دهنده‌ی تأثیر اضطراب بر عملکرد تحصیلی باشند:
- پایین آمدن نمره‌های امتحان
- فراموش کردن انجام تکالیف
- اهمال‌کاری در انجام تکالیف
- مشکل تمرکز
- فرار از مدرسه
نشانه‌های حملات هراس
همه‌ی نوجوانان حملات هراس را تجربه نمی‌کنند و ممکن است در بعضی، نشانه‌های خیلی خفیف حملات دیده شوند، نه حملات کامل. نشانه‌هایی که در ادامه می آیند در کسانی که به این نوع اختلال مبتلا هستند، شایع‌اند:
- ضربان قلب سریع
- عرق کردن و لرزیدن
- سرگیجه
- معده‌درد
- درد در قفسه‌ی سینه
- مشکلات تنفسی
- احساسِ در شرف مرگ بودن
- احساس دیوانگی
- بی‌حس شدن دست‌ها و پاها
- احساس جدایی از دنیای اطراف
اگر نوجوانی هستید که نشانه‌های اختلالات اضطرابی را در خودتان می‌بینید و اضطراب بر فعالیت‌های شما در مدرسه، روابط دوستانه و خانوادگی و دیگر حوزه‌های عملکردتان در زندگی روزانه تأثیر گذاشته، حتماً از یک متخصص کمک بگیرید.
اضطراب قابل درمان است و روش‌های درمانی مختلفی مثل دارودرمانی و جلسات روان‌درمانی و مشاوره می‌توانند به درمان اضطراب در نوجوانان کمک کنند.
در ادامه مطالعه‌ی مقاله‌ی «افسردگی در نوجوانان» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.