راهنمای مطالعه
کابوس و سلامت روانی
کابوس ها خواب های پیچیده و طولانی ای هستند که موجب ترس، اضطراب و غم می شوند. کسی که خواب ترسناکی می بیند، ممکن است از خواب بپرد تا از خطری که در خواب متوجه او است فرار کند.
کابوس ها می توانند در زمان بیداری به یاد آورده شوند و ممکن است مانع دوباره به خواب رفتن شوند و در طول روز فرد را پریشان و مضطرب کنند. کابوس دیدن عادی است اما تکرار خوابی که حاوی وحشت و اضطراب زیاد است، می تواند نشانه ای از یک اختلال باشد.
بیشتر کابوس ها یک واکنش عادی نسبت به استرس هستند و بعضی از متخصصان معقتدند که این خواب ها می توانند به ما کمک کند تا در مواجهه با اتفاقات هولناک و ناگوار زندگی بهتر عمل کنیم. اما تکرار کابوس در صورتی که در عملکرد اجتماعی، شغلی، تحصیلی و … اختلال ایجاد کند، نگران کننده است. در چنین حالتی از واژه اختلال‌کابوس استفاده می شود.
کابوس دیدن در دختران شایع تر از پسران است و معمولاً در کودکی و قبل از سن 10 سالگی آغاز می شود و تا زمانی که در خواب، رشد جسمی و رشد روانی کودک مشکلی ایجاد نکند، غیر عادی نیست.
ممکن است کابوس‌ها تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا کنند و در ارتباط با عوامل استرس زا بیرونی، اضطراب ها یا وقایع ناگوار باشند. همچنین کابوس می تواند از عوارض جانبی یک اختلال روانی دیگر باشد.
نشانه های اختلال کابوس
در صورتی می توانیم کابوس دیدن را یک اختلال به حساب بیاوریم که شاهد نشانه های زیر باشیم:
- از خواب پریدن مداوم و به خاطر آوردن رویاهای ترسناک و طولانی ای که احساس خطر و ناامنی را به وجود می آورند و معمولاً در نیمه دوم خواب دیده می شوند.
- تجربه استرس و پریشانی یا مشکلاتی در محل کار، روابط اجتماعی و حوزه های دیگر
- عدم مصرف دارو، مواد مخدر و مبتلا نبودن به بیماری جسمی ای که منجر به این نشانه ها بشود
کودکان و نوجوانان بیشتر کابوس می بینند و این تجربه در بزرگسالان کمتر فراگیر است. با این حال حدود 50 درصد از بزرگسالان گاهی کابوس می بینند و نیازی هم به درمان ندارند.
اتفاقات بد، محرومیت از خواب، درگیری های فکری، برنامه خواب نامنظم و … می توانند از علل کابوس های گه‌گاه باشند. حدود یک درصد از بزرگسالانی که مکرراً کابوس می بینند باید به یک روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنند تا خواب های ناخوشایند زندگی شان را مختل نکنند.
دلایل کابوس دیدن
در 60 درصد موارد، اضطراب و استرس دلایل اصلی کابوس دیدن هستند. یک بیماری سخت، مرگ یکی از عزیزان، عوارض جانبی دارو، ترک اعتیاد به دارویی مثل داروی خواب، مصرف بیش از حد الکل، ترک الکل به تازگی، اختلالات تنفسی در خواب، انواع اختلالات خواب، غذا خوردن کمی قبل از زمان خوابیدن و … می توانند از مهم ترین دلایل کابوس دیدن باشند.
درمان کابوس های شبانه
خوشبختانه درمان هایی برای اختلال کابوس وجود دارند. روش های مختلف روان درمانی مثل درمان شناختی – رفتاری و بعضی از داروها برای درمان این اختلال مفید هستند.
تغییراتی در سبک زندگی مثل مشخص کردن یک برنامه منظم برای خوابیدن و بیدار شدن و وفادار ماندن به آن برنامه، ورزش کردن، عدم مصرف قهوه، نیکوتین و الکل، افزایش آرامش قبل از خواب با حمام کردن، کتاب خواندن، مدیتیشن و …، عدم استفاده از وسایل الکترونیکی در رخت خواب و کنترل دمای هوای اتاق می توانند کابوس ها را کاهش دهند و از بین ببرند.
در ادامه مطالعه مقاله «اختلالات خواب در نوجوانان» را به شما پیشنهاد می کنیم.
اگر کابوس دیدن مداوم شما را رنج می دهد، با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.