راهنمای مطالعه
وابستگی
آدمهای وابسته همهی انرژی خودشان را برای فردی که با او در رابطه هستند، صرف میکنند. آنها معمولاً نقش یک قربانی را دارند و برای نگه داشتن شریک زندگی شان ممکن است هر کاری انجام بدهند و حتی ارزشهای خودشان را زیر پا بگذارند. پژوهشگران به این نتیجه رسیدهاند که اگر وابستگی درمان نشود، علائم و نشانههای آن در طول سالها بدتر و بدتر میشود و عوارض آسیبزایی را وارد زندگی فرد وابسته میکند.
نشانههای وابستگی
در اینجا به علائم وابستگی و نشانههای قرار داشتن در یک رابطهی سرشار از وابستگی میپردازیم:
عزت نفس پایین
احساس به اندازهی کافی خوب نبودن و مقایسه کردن خود با دیگران از نشانههای عزت نفس پایین هستند. یک نکتهی قابلتوجه در مورد عزت نفس پایین این است که گاهی اوقات افرادی با عزت نفس پایین به نظر خیلی مغرور و از خودراضی میآیند اما این در واقع یک نقاب است.
معمولاً ناخودآگاه آنها سرشار از احساس شرم است. آدمهایی که از کمبود عزت نفس رنج می برند، ممکن است بسیار کمالگرا باشند. در واقع همه چیز باید بیعیبونقص باشد تا آنها احساس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند.
تمایل بیشازحد به راضی کردن دیگران
تمایل به خوشحال کردن کسی که دوستش داریم و ایجاد احساس رضایت در او کار خوبی است اما یک فرد وابسته باور دارد که برطرف کردن همهی خواستههای دیگری و خوشحال کردن او به هر نحوی وظیفهاش است.
افراد وابسته توانایی «نه گفتن» ندارند و اگر به کسی نه بگویند، دچار اضطراب می شوند. آن ها خودشان را در راه ارضای نیازهای دیگری قربانی میکنند و وابستگی آن ها به تایید دیگران بیش از حد است.
مرزهای ضعیف
مرزها به نوعی موانع خیالیای بین شما و دیگران هستند. این موانع مشخص میکنند که چه چیزهایی به شما تعلق دارند و چه چیزهایی به دیگری و این چیزها فقط به بدن، پول و دیگر تعلقات محدود نمیشوند. بلکه احساسات، افکار و نیازها را هم شامل میشوند.
این دقیقاً نقطهای است که آدمهای وابسته در آن دچار مشکل هستند. آنها مرزهای ضعیف و نامشخصی دارند. این افراد احساس میکنند که مسئول احساسات و مشکلات دیگران هستند.
بعضی افراد وابسته مرزهای سفت و سختی دارند. آنها از ترس وابسته شدن به شدت بسته هستند و نزدیک شدن دیگران را به خودشان سخت میکنند. گاهی اوقات افراد وابسته بین داشتن مرزهای ضعیف و مرزهای سفت و سخت در نوساناند.
واکنش پذیری
نتیجهی مرزهای ضعیف این است که فرد وابسته به افکار و احساسات همه واکنش نشان میدهد. اگر آنها با چیزی که دیگران میگویند، موافق نباشند یا حالت دفاعی به خود میگیرند و یا فوراً موافقت میکنند.
در واقع چون مرزهای ضعیفی دارند، نمیتوانند به این باور برسند که آنچه گفته شده صرفاً دیدگاه کسی است و نباید با عدم موافقت احساس کنند که تهدید شدهاند.
مراقبت از دیگران
یک تأثیر دیگر مرزهای ضعیف این است که فرد وابسته فکر میکند که اگر کسی مشکلی دارد، او باید حتماً همهی کارها و مسئولیتهایش را کنار بگذارد و مشکل آن فرد را حل کند.
در واقع وابستگی باعث می شود دیگران را اولویت خود قرار دهند و حتی اگر همسرشان برای رفع مشکلش نیازی به کمک نداشته باشد، آنها تا جایی که میتوانند برای کمک کردن به او تلاش میکنند و خودشان را از یاد میبرند.
کنترل
کنترل کردن به افراد وابسته امنیت میدهد. همهی آدمها تا حدی به کنترل داشتن بر وقایع زندگی نیاز دارند. هیچ کس دلش نمیخواهد همیشه در هرجومرج و عدم اطمینان زندگی کند. اما کنترل توانایی آدمهای وابسته را برای خطرپذیری و سهیم شدن احساساتشان با دیگری محدود میکند.
گاهی اوقات یک اعتیاد مثل اعتیاد به الکل یا اعتیاد به کار، افراد وابسته را آرام میکند و به آنها حس کنترل داشتن بر امور میدهد. آدمهای وابسته نیاز دارند که نزدیکانشان را کنترل کنند. چون میخواهند همه به شیوهای مشخص رفتار کنند تا آنها احساس خوبی داشته باشند. در واقع راضی کردن آدمها و مراقبت از آنها راهکاری برای کنترل کردنشان است.
مشکل صمیمیت
گاهی اوقات وابستگی باعث می شود که افراد از قضاوت شدن، طرد شدن و تنها ماندن بترسند. به همین دلیل به دیگران اجازه نمیدهند که به آنها نزدیک شوند.
آنها نیازشان به صمیمت را انکار می کنند و از شریک زندگیشان دور میشوند. شاید این افراد مستقل به نظر برسند اما در واقع وابستگی زیاد موجب مشکل صمیمیت در آنها شده است.
روابط ناکارآمد
افراد وابسته در ارتباط برقرار کردن و بیان افکار، احساسات و نیازهایشان مشکل دارند. آنها از اینکه با بیان باورها و دیدگاههایشان دیگران را از دست بدهند، میترسند. به همین دلیل یا ساکت میمانند و یا اینکه با هر چه طرف مقابل میگوید، موافقت میکنند. ارتباط آدمهای وابسته با دیگران معمولاً صادقانه نیست.
تجربهی احساسات دردناک
وابستگی منجر به استرس شدید و تجربهی احساسات دردناک میشود. شرمندگی، عزت نفس پایین، اضطراب و ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن از جمله این احساسات هستند. افسردگی و ناامیدی شایعترین احساسات در میان افراد وابستهاند.
عوارض وابستگی
وابستگی در روابط میتواند کاملاً سمی و مضر باشد. آدمهای وابسته رابطههایی را که در آنها قرار دارند، از هر چیز مهمتر میبینند و به همین دلیل گاهی اوقات در حوزههای دیگر زندگی مثل حوزهی تحصیلی و شغلی دچار مشکل میشوند و عملکرد مثبتشان کاهش مییابد.
اگر چرخهی وابستگی متوقف نشود، میتواند تأثیرات منفی بسیاری بر زندگی فرد بگذارد. در اینجا به تعدادی از عوارض وابستگی اشاره میکنیم.
ترس از ابراز حقیقی خود
یک فرد وابسته به سختی میتواند احساس و افکار خود را بیان کند. او میترسد که با بیان حقیقت وجودی خود دیگری را بترساند یا از دست بدهد. این حالت میتواند به مشکلات و بیماریهای روانی جدیای مثل اضطراب، افسردگی و … ختم شود.
بی توجهی به نیازهای شخصی
یکی از شایع ترین ویژگیهای افراد وابسته این است که خودشان را از یاد میبرند و نیازها و خواستههایشان را فراموش میکنند.
آن ها ممکن است در حوزهی تحصیلی و شغلی ناکارآمد عمل کنند، دچار مشکلات مالی شوند و سلامتیشان به خطر بیافتد. چون آنقدر درگیر برطرف کردن نیازهای دیگران هستند که از خودشان غافل میشوند.
ناتوانی در تنها ماندن
بسیاری از افراد وابسته نمیتوانند با خودشان تنها باشند، چون نیازی همیشگی به مراقبت از دیگران و دست یابی به عزت نفس از طریق دیگران دارند. این موضوع باعث میشود که روابطی منفی با آدمهای اشتباه برقرار کنند و دچار استرس بشوند و به خودشان آسیب بزنند.
رد کردن کمک دیگران
این خیلی معمول است که آدمهای وابسته از تلاش دیگران برای کمک کردن به آنها احساس ناراحتی کنند. چون این افراد خودشان را فردی میدانند که باید مراقب دیگری باشد و توجه دیگران به نیازهایشان مضطرب و پریشان میشوند. آسیب دیدن بابت عوارض جانبی وابستگی میتواند منجر به این شود که فرد وابسته در روابطش دچار مشکلات متعددی بشود.
به عنوان مثال، از آنجایی که افراد وابسته برای دیگران ایثارگری زیادی میکنند، وقتی از جانب دیگران احساس یا رفتار مشابهی دریافت نکنند، میتوانند به شدت غمگین و افسرده شوند. وابستگی حتی قابلیت این را دارد که فرد را وارد رابطهای کند که در آن از جانب دیگری صدمه ببیند و نیازهای خودش را کاملاً فراموش کند.
مشاوره روانشناسی در آیدانیتو
آیدانیتو یک فضای هوشمند مشاوره و آموزش است. مشاوران آیدانیتو با توجه به رشته تحصیلی و تجربیات کاری شان در این فضا به مخاطبان مشاوره تلفنی می دهند. این مشاوره می تواند در زمینه های مختلف خانواده، اختلالات روانی، مشکلات زناشویی، ازدواج، طلاق، ترک اعتیاد، مسائل جنسی، کودک و نوجوان، فرزند پروری، تحصیلی، شغلی، مهاجرت، نظام وظیفه، کسب و کار و…باشد.
وابستگی هم در بسیاری از مواقع یک اختلال روانی یا نشانه ای از یک اختلال روانی است. خوشبختانه این اختلال می تواند با راهکارهایی درمان شود. مشاوره روانشناسی در آیدانیتو، این فرصت را در اختیار شما قرار می دهد که با استفاده از روش های کارآمد علمی، از این رفتار و وضعیت روانی منفی نجات پیدا کنید.
در ادامه مطالعهی مقالهی دلبستگی در روابط عاطفی را به شما پیشنهاد میکنیم.
خودتان را فرد وابسته ای می دانید؟ یکی از نزدیکانتان از وابستگی رنج می کشد؟ از وابستگی خسته و کلافه اید؟ این وضعیت روانی بر زندگی فردی و اجتماعی تان تاثیر منفی گذاشته؟ می خواهید فرد مستقلی شوید؟
با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.