راهنمای مطالعه
علل خجالت کودکان
یک کوک خجالتی در محیط ها و موقعیت های ناآشنا و در تعامل با دیگران مضطرب و ناراحت است. خجالت کودکان منجر به تجربه احساساتی از جانب کودک می شود که شبیه به اضطراب شدید کسی است که برای اولین بار قرار است روی صحنه ی تئاتر برود یا در میان جمع سخنرانی کند.
بیشتر کودکان گاهی خجالت می کشند اما زندگی بعضی از کودکان کاملاً تحت تأثیر خجالتشان قرار می گیرد. کودکانی که شدیداً خجالتی هستند، ممکن است در فرایند رشد، این خصوصیت را کنار بگذارند یا اینکه در آینده به بزرگسالانی خجالتی تبدیل بشوند.
اگر خجالت کودک خفیف باشد، والدین می توانند به او کمک کنند. در غیر این صورت بهتر است یک متخصص او را وارد فرایند درمان کند.
عوارض جانبی خجالت کودکان
خجالت همیشگی و شدید می تواند کیفیت زندگی کودک را در ابعاد مختلفی، مثل موارد زیر، تحت تأثیر قرار دهد:
- کاهش فرصت های پرورش مهارت های اجتماعی
- تعداد کم دوستان
- کاهش شرکت در فعالیت های سرگرم کنندهای که نیازمند تعامل با دیگران است، مثل ورزش کردن، تمرین تئاتر، نواختن یک ساز و…
- افزایش احساس تنهایی و کاهش عزت نفس
- کاهش توانایی استفاده از همه استعدادها به دلیل ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن
- اضطراب زیاد
- نشانه های جسمی مثل قرمز شدن صورت و لرزیدن
تأثیرات مثبت خجالت کودکان
خجالت کودکان همیشه منجر به عوارض جانبی منفی نمی شود و گاهی تأثیرات مثبت هم دارد. تأثیراتی مثل:
- عملکرد مثبت در مدرسه
- رفتار مناسب
- گوش دادن به صحبت های دیگران با توجه زیاد
- گوش دادن به حرف بزرگتر ها
دلایل احتمالی خجالت کودکان
خجالت کودکان می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. گاهی اوقات هم ترکیب چند عامل منجر به خجالت می شود. در اینجا به علل احتمالی خجالت کودکان اشاره می کنیم:
ژنتیک
بعضی از ویژگی های شخصیتی ارثی هستند و از طریق ژن ها منتقل می شوند. خجالتی بودن هم می تواند ژنتیکی باشد.
شخصیت
نوزادانی که از نظر عاطفی حساس باشند و به راحتی بترسند و فرمان برداری کنند، ممکن است در دوران کودکی خجالتی شوند.
رفتار آموخته شده
کودکان با تقلید کردن از بزرگسالانی که بر آن ها نفوذ دارند، رفتارهایی را یاد می گیرند. به عنوان مثال ممکن است والدین خجالتی این خصوصیت را به فرزندشان آموزش دهند.
کمبود روابط اجتماعی
کودکانی که از دیگران جدا می مانند و در سال های اولیه زندگی منزوی هستند، ممکن است مهارت های اجتماعیای را که تعامل با افراد ناآشنا را آسان می کنند، یاد نگیرند.
انتقاد های سخت
کودکانی که توسط پدر، مادر، خواهر، برادر یا دیگر افراد نزدیک مورد انتقادهای خیلی سخت قرار می گیرند یا تحقیر می شوند، ممکن است به تدریج خجالتی شوند.
ترس از شکست
کودکانی که همیشه برای موفقیت تحت فشار هستند و در صورتی که به اهداف مورد نظر نرسند، تنبیه می شوند، ممکن است شدیداً از شکست بترسند و این ترس را به صورت خجالتی بودن نشان دهند.
اهمیت برخورد والدین در مواجهه با خجالت کودکان
پدر و مادر نقش بسیار تأثیرگذاری در زندگی فرزندشان ایفا می کنند. شاید خودشان متوجه میزان تأثیرگذاری شان نباشد، اما آن ها می توانند با راهکارهای زیر، برخورد مناسبی با خجالت کودکان داشته باشند:
- مراقب باشید که به فرزندتان برچسب «خجالتی» نزنید. انسان ها معمولاً تمایل دارند که مطابق با برچسبی که دیگران به آن ها می زنند زندگی کنند.
- به دیگران هم اجازه ندهید که به فرزند شما برچسب «خجالتی» بزنند.
- وقتی کودکتان در حال خجالت کشیدن است، هرگز او را مسخره نکنید یا از او انتقاد نکنید. حمایت گر و همدل باشید و او را درک کنید.
- کودک را تشویق کنید تا در مورد دلایل خجالتی بودنش حرف بزند. از او بپرسید که از چه می ترسد؟
- سعی کنید خودتان آدم اجتماعیای باشید تا فرزندتان از شما الگوبرداری کند.
- به او بگویید که شما هم گاهی در زندگی خجالتی بوده اید و در مورد روش هایتان برای مقابله با خجالتی بودن با او صحبت کنید. معمولاً کودکان والدین را بی عیب و نقص می بینند. اعتراف به اینکه شما هم خجالتی بوده اید، به کودک کمک می کند که احساس بهتری داشته باشد و اضطرابش را کاهش می دهد.
کمک تخصصی
اگر خجالت کودک شما بیش از حد است و به نوعی او را ناتوان کرده است، از یک روانشناس کودک کمک بگیرید. روش های درمان یک کودک خجالتی می توانند شامل موارد زیر باشند:
- مدیریت استرس
- روش های آرامش بخش
- جلسه های مشاوره و روان درمانی
- آموزش مهارت های اجتماعی
در صورتی که کودک شما شدیداً خجالتی است و این موضوع شما را نگران کرده است، برای اطلاع از روش های درمان خجالت کودکان با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.
در ادامه مطالعهی مقالهی «علل انزوا کودکان» را به شما پیشنهاد میکنیم.