راهنمای مطالعه
انزوا نوجوانان
سیاوش یک پسر نوجوان 16 ساله است. او فردی منزوی است. به نظر انسانی عادی‌ای می‌آید اما اگر از نزدیک او را زیر نظر بگیریم، می‌فهمیم که خصوصیت عجیبی دارد. او تقریباً با هیچ‌کدام از آدم‌هایی که در زندگی روزمره با آن‌ها مواجه می‌شود، ارتباط برقرار نمی‌کند.
در مدرسه و کلاس درس او همیشه در تعامل با دیگران دچار مشکل می‌شود. صحبت نمی‌کند، دعوا نمی‌کند، نمی‌خندد و به هیچ شکلی با دیگران وارد رابطه نمی‌شود. او ترجیح می‌دهد که ته کلاس بنشیند و خودش را در کتاب‌هایش پنهان کند.
انزوای او در زندگی ادامه دارد. وقتی صحبت می‌کند که سؤالی از او پرسیده شود و ادا کردن کلمات از جانب او فقط به منظور راضی کردن کسی است که با او حرف می‌زند. سیاوش یکی از میلیون‌ها نوجوان منزی در جهان است. انزوا نوجوانان خطرناک است و می‌تواند منجر به وضعیت روانی منفی و مادام‌العمری شود.
عوارض انزوا نوجوانان
انزوا زمانی اتفاق می‌افتد که فردی خودش را از دیگران و جامعه جدا کند. مثلاً بیمارانی که مبتلا به اختلالات رشدی مثل اتیسم هستند، تمایل دارند که خودشان را از آدم‌های دیگر جدا کنند. چون به علت درک پایین و کندشان از قراردادهای اجتماعی در کنار دیگران حس خوبی ندارند. آن‌ها نمی‌توانند ساده‌ترین مفاهیم زبان بدن را متوجه شوند. مردم هم معمولاً وضعیت را برای افراد منزوی بدتر می‌کنند. یک انسان منزوی همیشه باید منتظر برچسب‌هایی مثل «متفاوت» یا «عجیب‌غریب» باشد.
ممکن است همه‌ی ما گاهی اوقات حس کنیم که نیازمند جدا شدن از جامعه هستیم اما تنهایی طولانی‌مدت برای سلامتی روانی مضر است. انسان‌ها به‌طور طبیعی، موجوداتی اجتماعی هستند و به ارتباط با دیگران نیاز دارند. وقتی تنها هستیم در برابر تهاجم بیماری‌های روانی آسیب‌پذیرتر می‌شویم.
اگر چه نشانه‌های انزوا در همه‌ی گروه‌های سنی به هم شبیه هستند، اما تأثیر این نشانه‌ها بر آدم‌های کم‌سن‌وسال، مخصوصاً نوجوانان، به مراتب بدتر است. انزوا نوجوانان باعث می‌شود که در فرآیند بلوغ، سلول‌های پروتئینی‌ای که برای رشد سیستم‌های عصبی لازم هستند، مختل شوند. این ناکارآمدی منجر به مشکلات رفتاری طولانی‌مدت می‌شود. مشکلاتی مثل مشکلات شناختی و اجتماعی، معیوب شدن حافظه، استرس‌های شدید و فروپاشی روانی که سیستم بدنی را به خطر می‌اندازد.
علل و ریشه‌های انزوا نوجوانان
ممکن است نوجوانان خودشان منزوی بودن را انتخاب کنند یا در نتیجه‌ی فشارهای دیگران منزوی شوند. در اینجا به شایع‌ترین دلایل انزوا نوجوانان اشاره می‌کنیم:
- انزوای یک نوجوان می‌تواند به دلیل ظاهرش، لباس‌هایی که می‌پوشد یا رفتارهایش باشد.
- انزوا نوجوانان می‌تواند به دلیل عملکرد فوق العاده یا خیلی ضعیف تحصیلی و از جانب هم‌سالان اتفاق بی افتد. در مدارس معمولاً افراد متفاوت را از گروه‌های اجتماعی بیرون می‌اندازند.
- بیماری‌هایی مثل اتیسم یا بیش‌فعالی عملکرد مثبت در روابط اجتماعی را کاهش می‌دهند و می‌توانند منجر به انزوا شوند.
- افسردگی یکی از دلایل کلیدی انزوا است. یک نوجوان افسرده علاقه‌اش را به فعالیت‌های روزمره از دست می‌دهد و از گروه‌های اجتماعی خارج می‌شود.
- گاهی اوقات یک نوجوان بیش از حد در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی وقت می‌گذارند. او ممکن است پس از مدتی روابط مجازی را جایگزین روابط اجتماعی کند.
- خجالتی بودن می‌تواند یکی از علل انزوا نوجوانان باشد.
درمان انزوا نوجوانان
والدین نباید به هیچ‌عنوان انزوا نوجوانان را دست‌کم بگیرند. خوشبختانه با روش‌ها و راهکارهای حمایتی درست و مناسب، نوجوانان می‌توانند زندگی اجتماعی‌شان را ارتقا بدهند. مهارت‌هایی که آن‌ها به عنوان نوجوان یاد می‌گیرند در آینده، در موقعیت‌هایی مثل محل کار به کمک‌شان خواهند آمد.
اگر نشانه‌های انزوا را در فرزند نوجوانتان می بینید حتماً با او در مورد این مشکل صحبت کنید، او را از مخاطرات انزوا آگاه کنید و همراه فرزندتان به یک روانشناس با تجربه‌ی کودک و نوجوان مراجعه کنید.
در ادامه مطالعه‌ی مقاله‌ی «تقویت اعتماد به نفس نوجوانان» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.