راهنمای مطالعه
زوال عقل در سالمندان
زوال عقل یک واژه عمومی برای توصیف کاهش توانایی ذهنی است که موجب تداخل در زندگی روزمره میشود. از دست رفتن حافظه یک مثال از زوال عقل است و آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است.
در واقع زوال عقل یک بیماری خاص نیست، بلکه گروهی از نشانه های مرتبط با کاهش حافظه یا دیگر مهارت های ارتباطی است که بر توانایی یک فرد برای انجام فعالیت های روزانه اثر می گذارد. بیماری آلزایمر 60 تا 80 درصد مواقع نمودی از زوال عقل است.
زوال عقل عروقی معمولاً بعد از یک سکته اتفاق می افتد و دومین نوعِ شایع زوال عقل است. اما حالت ها و وضعیت های بسیارِ دیگری وجود دارند که می توانند منجر به نشانه های زوال عقل در سالمندان شوند. بعضی از آن ها مثل مشکلات تیروئیدی و کمبود ویتامین قابل درمانند.
از دست رفتن حافظه و دیگر نشانه های زوال عقل
در حالی که نشانه های زوال عقل می توانند بسیار متنوع باشند، حداقل دو عامل از عوامل زیر باید دچار اختلال شده باشند تا بتوان احتمال داد که فرد مبتلا به زوال عقل است:
- حافظه
- ارتباط و زبان
- توانایی تمرکز و توجه کردن
- استدلال و قضاوت
- بینایی
سالمندانی با زوال عقل ممکن است در حافظه کوتاه مدت، مراقبت از کیف پو.ل یا کیف دستی، پرداخت قبوض، برنامه ریزی برای آماده کردن غذا، به خاطر سپردن قرار ملاقات یا رفت و آمد در جایی غیر از محله ی خودشان دچار مشکل شوند.
در موقعیت های بسیاری زوال عقل پیشرفت می کند و این به این معنا است که نشانه ها به آرامی آغاز می شوند و تدریجاً بدتر می شوند.
اگر حدس میزنید که پدر یا مادرتان در حال تجربه زوال عقل است، به او بی توجهی نکنید. هر چه زودتر به یک متخصص مراجعه کنید تا دلیل این وضعیت را بفهمید، ممکن است دلیل تغییر رفتارهای سالمند چیز دیگری باشد و حتی اگر مشکل زوال عقل باشد، تشخیص زود هنگام به فرد کمک می کند تا بیشترین منفعت را از درمان های موجود ببرد و فرصتی فراهم میشود تا برای آینده سالمند برنامه ریزی کنید.
دلایل زوال عقل در سالمندان
زوال عقل در سالمندان به علت آسیبی که به مغز می رسد، ایجاد می شود. این آسیب در توانایی سلول های مغز برای برقراری ارتباط با همدیگر تداخل ایجاد می کند. وقتی سلول های مغز نتوانند رابطه عادی ای داشته باشند، تفکر، رفتار و احساسات تحت تأثیر قرار می گیرند.
مغز مناطق متمایز زیادی دارد که هر کدام مسئول عملکردهای متفاوتی هستند (به عنوان مثال حافظه، قضاوت و حرکت). وقتی سلول ها در بخش خاصی آسیب ببینند، آن بخش نمی تواند عملکرد مناسبی داشته باشد.
انواع متفاوت زوال عقل با آسیب سلول های مغز در بخش های خاصی از مغز مرتبط هستند. به عنوان مثال در بیماری آلزایمر، سطح بالای پروتئین های خاصی در داخل و خارج از سلول های مغز، سالم ماندن سلول ها و ارتباط آن ها با همدیگر را مشکل می کند.
بخشی از مغز که مرکز یادگیری و حافظه است و سلول های این بخش معمولاً اولین آسیب ها را می بینند. به همین دلیل از دست رفتن حافظه اغلب یکی از اولین نشانه های آلزایمر است.
در حالی که بیشتر تغییرات مغز که موجب زوال عقل می شوند، دائمی هستند و در طول زمان بدتر می شوند، اگر تفکر و مشکلات حافظه به واسطه عوامل زیر ایجاد شده باشند، در صورت درمان بهبود پیدا میکنند:
- افسردگی
- تأثیرات جانبی دارو
- استفاده بیش از حد الکل
- مشکلات تیروئید
- کمبود ویتامین
تشخیص زوال عقل در سالمندان
یک آزمایش ویژه برای تشخیص زوال عقل وجود ندارد. دکترها، آلزایمر و انواع دیگر زوال عقل را با بررسی دقیق تاریخچه پزشکی، یک آزمایش جسمی، آزمایش های مخصوصِ آزمایشگاه و تغییر در تفکر، رفتار و عملکرد روزمره تشخیص می دهند.
دکتر ها می توانند با اطمینان بالا تشخیص بدهند که کسی به زوال عقل مبتلا است یا نه اما تشخیص نوع زوال عقل آسان نیست. چون نشانه و تغییرات مغز در انواع مختلف زوال عقل می توانند مشترک باشند.
درمان زوال عقل در سالمندان
درمان زوال عقل در سالمندان بستگی به دلیلش دارد. اگر نوع زوال عقل در حال پیشرفت باشد (مثلاً آلزایمر) درمانی وجود ندارد و هیچ روش درمانیای سرعت آن را کاهش نمی دهد یا متوقفش نمی کند. اما دارودرمانی می تواند موقتاً نشانه ها را تعدیل کند. درمان های غیر دارویی هم می توانند نشانه های زوال عقل را تسکین دهند.
در حال حاضر دانشمندان و متخصصان در حال انجام پژوهش های جدی و عمیق برای درمان زوال عقل در سالمندان هستند.
اگر پدر، مادر یا یکی از نزدیکان شما از این مشکل رنج می برد، برای اطلاع از روش های صحیح مواجهه با زوال عقل در سالمندان، با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.
در ادامه مطالعهی مقالهی «فراموشی در سالمندان» را به شما پیشنهاد میکنیم.