راهنمای مطالعه
تأثیر ورزش بر مشکلات روانی
همه می‌دانند که یک برنامه‌ی ورزشی منظم برای سلامت جسمانی بسیار مفید است. اما ورزش کردن یکی از تأثیرگذارترین روش‌ها برای ارتقای سلامت ذهنی هم است. فعالیت‌های جسمی منظم می‌توانند برای بهبودی افسردگی، اضطراب، اختلال نقص توجه و بیش فعالی و … مفید باشند. همچنین با ورزش کردن می‌توان موجب کاهش استرس، تقویت حافظه، بهبود خواب و افزایش کلی سلامت روانی شد.
لازم نیست که برای دست‌یابی به این نتایج یک ورزشکار حرفه‌ای باشید. پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که با یک برنامه‌ی ورزشی ملایم می‌توان تغییرات بزرگی ایجاد کرد. مهم نیست که چند سال داشته باشید یا آمادگی جسمانی شما در چه سطحی باشد، اگر ورزش را به بخشی از برنامه‌ی روزمره‌ی خود تبدیل کنید، قدرت و تأثیر آن را بر روانتان خواهید دید.
فواید روانی ورزش کردن
ورزش کردن فقط منجر به کاهش سایز، ارتقای سلامت جسمی، بهبود زندگی جنسی و اضافه کردن سال‌هایی به سال‌های عمر نمی‌شود. اگر چه فواید ورزش بسیار است، اما اگر از آدم‌هایی که به یک برنامه‌ی ورزشی متعهد هستند بپرسید که دلیلشان برای این کار چیست؟ احتمالاً بیشترشان ادعا خواهند کرد که با ورزش کردن، حالشان به طور کلی بهتر می‌شود، در طول روز پرانرژی‌تر هستند، بهتر می‌خوابند، حافظه‌شان تقویت و نگاهشان به زندگی مثبت‌تر می‌شود.
ورزش و افسردگی
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که در مواجهه با افسردگی‌های خفیف، ورزش کردن به اندازه‌ی داروهای ضد افسردگی مفید است. با این تفاوت که ورزش عوارض جانبی داروها را ندارد. همچنین بعد از درمان افسردگی، ورزش کردن به عدم عود این بیماری کمک می‌کند.
فعالیت‌های بدنی به دلایل متعددی توانایی جنگ با افسردگی را دارند. مهم‌ترین دلیل این است که ورزش موجب تغییرات مغزی‌ای مثل رشد عصبی و کاهش التهاب‌ها می‌شود و الگوهای عملی جدیدی در مغز ایجاد می‌کند که باعث تقویت احساس آرامش و خوشحالی می‌شوند. همچنین با فعالیت‌های ورزشی اندروفین ترشح می‌شود که ماده‌ی شیمیایی قوی‌ای است و انسان را شاد و پر‌انرژی می‌کند.
به‌طور کلی می‌توان گفت که یک برنامه‌ی ورزشی به عنوان عاملی که حواس شما را از سایر مسائل پرت می‌کند، چرخه‌ی افکار منفی را می‌شکند و این چرخه در حقیقت ریشه‌ی اصلی افسردگی است.
ورزش و اضطراب
ورزش یک روش طبیعی و تأثیرگذار برای درمان اضطراب است و موجب کاهش فشار و استرس می‌شود، انرژی جسمی و ذهنی را افزایش می‌دهد و حس و حال کلی انسان را با آزاد کردن اندروفین بهتر می‌کند. هر فعالیتی که شما را تکان بدهد، مفید است. اما اگر بر فعالیت بدنی تمرکز کنید و کاری به عوامل خارجی نداشته باشید، سود بیشتری خواهید کرد.
تلاش کنید که بر حس کوبیدن پاهایتان بر زمین، ریتم تنفس یا حس کردن باد روی پوست‌تان تمرکز کنید. وقتی ذهن آگاهی را به ورزش اضافه کنید و واقعاً بر بدن و احساساتی که موقع ورزش کردن تجربه می‌کنید، متمرکز باشید، نه تنها وضعیت جسمی‌تان سریع‌تر ارتقا پیدا می‌کند، بلکه ممکن است نگرانی‌های مداوم ذهنی را کم‌کم از ذهنتان محو کنید.
ورزش و استرس
آیا تابه‌حال متوجه شده‌اید که وقتی استرس زیادی را تجربه می‌کنید، بدن شما چه احساسی دارد؟ ممکن است ماهیچه‌هایتان، مخصوصاً در نواحی صورت، گردن و شانه‌ها سفت شوند، دچار گردن درد، پشت درد و سردردهای دردناک بشوید و تنگی نفس بگیرید. همچنین گاهی اوقات استرس منجر به بی‌خوابی، سوزش معده، دل درد، حالت تهوع و ادرار مکرر می‌شود.
همه‌ی این حالت‌های ناراحت کننده‌ی جسمی خودشان می‌توانند به منابع استرس تبدیل شوند و چرخه‌ی دردناکی را بین ذهن و بدن ایجاد کنند. انجام دادن فعالیت‌های بدنی یک روش تأثیرگذار در شکستن این چرخه است. با ورزش منظم اندروفین ترشح می‌شود، ماهیچه‌ها آرام می‌شوند و فشار تنش جسمی از بین می‌رود. از آنجایی که بدن و ذهن به شدت به هم وابسته هستند، وقتی جسمتان در وضعیت مناسبی قرار بگیرد، حالتان هم خوب می‌شود.
ورزش و اختلال نقص توجه و بیش فعالی
یکی از آسان‌ترین و تأثیرگذارترین روش‌ها برای کاهش نشانه‌های اختلال نقص توجه و بیش فعالی و افزایش تمرکز، انگیزه، حافظه و حال خوب انجام فعالیت‌های فیزیکی است. این فعالیت‌ها سریعاً سطح دوپامین، نوراپی‌نفرین و سروتونین را افزایش می‌دهند و افزایش این انتقال دهنده‌های عصبی بر تمرکز و توجه تأثیر می‌گذارند. در حقیقت ورزش کردن شبیه به داروهای اختلال نقص توجه و بیش فعالی عمل می‌کند.
ورزش و اختلال استرس پس از سانحه
شواهد نشان می‌دهند که با تمرکز واقعی بر بدن و احساسات ناشی از فعالیت‌های بدنی، می‌توانید واقعاً به سیستم عصبی‌تان کمک کنید که از حالت درهم‌رفته‌ی خود خارج شود و شروع کند به جدا شدن از واکنش‌های استرسی ناشی از یک حادثه‌ی ناگوار.
اگر مبتلا به استرس پس از سانحه هستید، با دقت به احساسات جسمی‌تان در مفاصل و ماهیچه‌ها توجه کنید. ورزش‌هایی مثل پیاده‌روی، دویدن، شنا کردن، وزنه برداری یا رقص که دست‌ها و پاها را درگیر می‌کنند، می توانند بهترین انتخاب‌ها باشند. فعالیت‌های بیرونی مثل قایق‌رانی، کوه‌نوردی و اسکی هم نقش خودشان را در کاهش نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه ثابت کرده‌اند.
دیگر فایده‌های ذهنی و هیجانی ورزشی
حافظه و تفکر قوی‌تر
همان اندروفینی که حال شما را بهتر می‌کند، موجب افزایش تمرکز و احساس بهتر ذهنی می‌شود. با یک برنامه‌ی ورزشی همیشگی رشد سلول‌های مغزی بیشتر تحریک می‌شود و از زوال ذهنی ناشی از افزایش سن جلوگیریی می‌شود.
افزایش اعتماد به نفس
اگر فعالیت‌های جسمانی تبدیل به یک عادت شوند، اعتماد به نفس افزایش پیدا می‌کند و منجر به احساس قدرت می‌شود. چون احساس شما را نسبت به ظاهرتان بهتر خواهد کرد و با تجربه‌ی کوچک‌ترین دستاوردهای حاصل از ورزش شما احساس موفقیت زیادی را تجربه خواهید کرد.
افزایش کیفیت خواب
حتی تمرین‌های خیلی کوچک ورزشی در صبح و بعدازظهر به الگوهای خواب نظم می‌بخشند. اگر ترجیح می‌دهید که شب‌ها ورزش کنید، ورزش‌های آرامش‌بخش مثل یوگا یا نرمش‌های خیلی ملایم کیفیت خوابتان را افزایش خواهند داد.
افزایش انرژی
افزایش تعداد ضربان قلب، به مدت چند بار در طول هفته، انرژی شما را برای از جا برخاستن و فعالیت کردن افزایش می‌دهند. با دقایق کمی از فعالیت‌های روزانه شروع کنید و همچنان که انرژی‌تان بیشتر می‌شود، میزان آن را افزایش دهید.
افزایش تاب‌آوری در برابر مشکلات
وقتی در زندگی با چالش‌های احساسی و ذهنی مواجه می‌شوید، ورزش کردن به شما کمک می‌کند که به روشی سالم از عهده‌ی آن‌ها بربیایید. می‌توانید به جای مصرف الکل، مواد مخدر یا انجام دیگر رفتارهای خطرناک که در نهایت حالتان را بدتر خواهند کرد، روزانه ورزش کنید.
در آخر می‌توان گفت که تأثیرات مثبت فعالیت‌های بدنی فقط در جسم ما قابل مشاهده نیستند و با تعهد به یک برنامه ورزشی مناسب می‌توان سلامت ذهن و روان را افزایش داد. مسلماً در صورت ابتلا به اختلالات روانی شدید نمی‌توانیم به ورزش اکتفا کنیم. اما چه بهتر که در صورت مواجهه با افسردگی‌ها و اضطراب‌های خفیف به جای مصرف دارو و پناه بردن به الکل و مواد مخدر ورزش کنیم.
در ادامه مطالعه‌ی مقاله‌ی «مدیریت استرس» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.