راهنمای مطالعه
اضطراب در سالمندان
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که اختلال اضطراب، شایع‌ترین اختلال روانی در سالمندان است. اما روش‌های خیلی کمی برای درمان آن شناخته شده است. به دلیل عدم وجود شواهد کافی، بعضی متخصصان فکر میکنند که اضطراب در سالمندان وجود ندارد یا یک ویژگی عادی افزایش سن است، در نتیجه اضطراب در سالمندان را تشخیص نمی‌دهند یا آن را درمان نمی‌کنند.
اما واقعیت این است که اضطراب در سالمندان می‌تواند تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی‌شان داشته باشد. بعضی از محققان معتقدند که دکترها نباید این طور تصور کنند که همان داروهای مورد استفاده برای درمان اضطراب افراد جوان‌تر می توانند برای درمان سالمندان مفید باشند.
ممکن است اضطراب در افراد بالای 60 سال شباهت‌هایی به اضطراب در جوان‌ترها داشته باشد اما قطعاً تفاوت‌های مهمی هم وجود دارند.
دلایل اضطراب در سالمندان
تنهایی
شاید تنهایی مهم‌ترین واصلی‌ترین عامل اضطراب در سالمندان باشد. سالمندان بسیاری از افراد نزدیک خود را، از همسر گرفته تا دوستان نزدیک، از دست می‌دهند، فرزندانشان ترکشان میکنند و از تنهایی و فکر کردن به مرگ مضطرب می‌شوند.
مشکلات مالی
بعضی از سالمندان علی الخصوص زنان سالمند ممکن است هیچ منبع درآمدی نداشته باشند و حقوق بسیاری از سالمندان بازنشسته هم کفاف امورات زندگی‌شان را نمی‌دهد. آن‌ها به فرزندانشان وابسته می‌شوند و گاهی فرزندان هم نمیتوانند از نظر اقتصادی آن‌ها را تأمین کنند.
مشکلات اقتصادی یکی از مهم‌ترین عوامل اضطراب‌زا در زندگی سالمندان هستند.
عدم حضور در اجتماع
ممکن است سالمندان به علت محدودیت‌های فیزیکی نتوانند مثل گذشته در جامعه حضور داشته باشند. خانه‌نشینی و شرکت نکردن در فعالیت‌های اجتماعی یکی از عوامل افسردگی در سالمندان است و افسردگی و اضطراب ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.
بیماری‌های جسمی
ابتلا به بیماری‌های جسمی در کنار افزایش سن، یک امر بسیار طبیعی است. البته از این موضوع نمی‌توان به این نتیجه رسید که سالمندان نمیتوانند از سلامت برخوردار باشند و محکوم به تجربه‌ی همه‌ی بیماری‌های جسمی هستند. اما کاهش عملکرد جسمی در سن بالا اجتناب ناپذیر است.
محدودیت‌های جسمی می‌توانند بر روحیه‌ی سالمندان تأثیر بگذارند و موجب اضطراب آن‌ها شوند.
علائم و نشانه‌های اضطراب در سالمندان
نشانه‌های اضطراب همیشه در سالمندان قابل شناسایی نیست چون گاهی اوقات تدریجاً ایجاد می‌شوند. در کل سالمندانی که از اضطراب رنج می‌برند، علائمی مثل نشانه‌های زیر را از خود نشان می‌دهند:
علائم رفتاری
- دوری کردن از چیزها و موقعیت‌هایی که موجب اضطراب می‌شوند
- انجام دادن کارهای تکراری و گاهی وسواسی برای رهایی از اضطراب
- مشکل در تصمیم‌گیری
- به راحتی وحشت‌زده شدن
علائم هیجانی
- ترس
- نگرانی بابت مشکلات جسمانی
- استرس مداوم
- ترس‌های شدید و غیر قابل کنترل
علائم فیزیکی
- افزایش ضربان قلب
- حال تهوع و استفراغ
- تنش در عضلات
- اختلالات خواب
- عرق کردن و لرزیدن
- سرگیجه و بی‌هوش شدن
- سرد و گرم شدن
درمان اضطراب در سالمندان
پژوهش‌هایی نشان داده‌اند که درمان اختلال اضطراب با داروی مهار کننده‌ی انتخابی مثل سروتونین در افراد بالای 60 سالی که از اضطراب رنج می‌برند، مؤثر است و کسانی که از این داروها استفاده میکنند بهبود می‌یابند. اما بعضی پژوهشگران معتقدند که استفاده از چنین داروهایی برای درمان سالمندان نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
جلسه‌های روان درمانی هم می‌توانند برای کاهش یا از بین بردن اضطراب در سالمندان مفید باشند اما شاید مهم‌ترین روش برای درمان اضطراب افراد مسن این باشد که تنها نمانند و نیازهایشان برآورده شوند.
فرزندان این افراد و نهادهای دولتی باید دست به دست هم بدهند تا سالمندان با برخورداری از عشق و توجهِ افرادِ خانواده و فارغ بودن از نگرانی‌های اقتصادی و بهره بردن از امکانات مناسب برای فعالیت‌های اجتماعی و درمان‌های پزشکی در معرض عوامل مضطرب‌کننده قرار نگیرند.
در ادامه مطالعه‌ی مقاله‌ی «افسردگی در سالمندان» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.