راهنمای مطالعه
مدیریت استرس قبل از کنکور
شاید بتوان با قاطعیت گفت که غول کنکور یکی از استرسزاترین عوامل در زندگی نوجوانان و جوانان ایرانی است. بسیاری از افراد سرنوشت و آیندهی خود را وابسته به این امتحان مهم و سخت میدانند و تصور عدم دستیابی به نتیجهی مورد نظر در این امتحان برایشان آسان نیست. اگرچه این باور که عدم قبولی در کنکور یا قبول نشدن در رشته و دانشگاه دلخواه به معنای پایان زندگی است، یک تصور کاملاً اشتباه است اما به هر حال هر کس با هر نگرش و منطقی قبل از برگزاری این امتحان استرس را تجربه میکند.
تجربهی استرس کاملاً طبیعی است و همهی ما در مواجهه با اتفاقات مهم در زندگی مضطرب و نگران میشویم. این حالت درواقع ویژگی یک انسان سالم است اما اگر میزان استرس بیشازحد باشد ممکن است موجب کاهش عملکرد مثبت ما بشود. حتماً هر کدام از ما شنیدهایم که آدمهایی با آمادگی کامل برای کنکور تنها به علت استرس بالا، در طول جلسه همه چیز را از یاد بردهاند.
در این مقاله به نکاتی میپردازیم که رعایت آنها قبل از کنکور میتواند در جهت مدیریت استرس بسیار مفید باشد:
خودتان را با کسی مقایسه نکنید
هر انسانی منحصربهفرد است و ویژگیهای مخصوص به خودش را دارد. بهتر است خودتان را با دوستان یا افراد کنکوری فامیل مقایسه نکنید و به این فکر نکنید که اگر شما قبول نشوید و آنها قبول بشوند یک فاجعه رخ خواهد داد.
به خودتان توجه کنید. تواناییها، استعدادها و کوشش خودتان را درنظر بگیرید. ببینید چقدر زحمت کشیدهاید. در طول یک سال گذشته چه کردهاید و چقدر درس خواندهاید. اگر بخواهید مدام به دیگران فکر کنید و آنها را توانمندتر از خودتان ببینید، مضطرب خواهید شد و ممکن است نگرانیهایی مثل نگرانی بابت اینکه دخترخالهتان دکتر خواهد شد و شما نه آنقدر استرسزا باشد که عملکرد مثبتتان را کاهش بدهد .
خودتان را فقط با خودتان مقایسه کنید.
خوب بخوابید
میزان و کیفیت خواب در روزهای باقیمانده تا کنکور بسیار مهم است. مغز جایی است که اطلاعات در آن نگهداری و پردازش میشوند و خواب کافی بر عملکرد شما تأثیر زیادی میگذارد. در شبهای باقیمانده تا کنکور زیاد بیدار نمانید و حتماً ۶ تا ۸ ساعت بخوابید. کمخوابی استرس شما را افزایش میدهد و نتیجهی منفی خود را در جلسهی امتحان نشان خواهد داد.
به تغذیهی خود توجه کنید
توجه به تغذیه در روزهای باقیمانده تا کنکور بسیار حیاتی است. سرتونین یک انتقالدهندهی عصبی است که آزاد شدن آن در مغز موجب تجربهی احساس شادی و آرامش میشود. کربوهیدراتها باعث افزایش ترشح سروتونین میشوند. به همین دلیل خوردن غذاهایی مثل نان، جو، غلات سبوسدار، برنج و ماکارونی که کربوهیدرات زیادی دارند در روزهای قبل از کنکور بسیار مفید است.
مصرف پسته، گردو، بادام، سبزیجات، خرما و بادام هم در این روزها مفید است. در روزهای باقیمانده تا کنکور جداً از مصرف خوراکیهای سرشار از ادویه، ترشی، سوسیس و کالباس، نوشابههای گازدار و هر نوع خوراکی حاوی مواد افزودنی جلوگیری کنید.
وسایل الکترونیکی را کنار بگذارید
این روزها استفاده از وسایل الکترونیکیای مثل گوشی موبایل و تبلت، مخصوصاً در میان نوجوانان و جوانان بسیار شایع است. پژوهشها نشان دادهاند که استفادهی بیشازحد از این وسایل موجب کاهش تمرکز و ابتلا به انواع اختلالات خواب میشود. بسیاری از نوجوانان قبل از خواب، وقت زیادی را در شبکههای اجتماعی صرف میکنند. این کار ریتم خواب و بیداری را به هم میزند و برای یک فرد کنکوری بسیار مضر است.
در روزهای باقیمانده تا کنکور جداً از وسایل الکترونیکی دوری کنید.
ورزش کنید
تأثیر ورزش کردن در کاهش استرس باورنکردنی است. با ورزش منظم اندروفین ترشح میشود، ماهیچهها آرام میشوند و تنش جسمانی از بین میرود. از آنجایی که بدن و ذهن به شدت به هم وابسته هستند، وقتی جسمتان در وضعیت مناسبی قرار بگیرد، حالتان هم خوب میشود. ورزشهایی مثل پیادهروی، نرمش و شنا برای داوطلبان کنکور مفید هستند.
داروهای آرامبخش را خودسرانه مصرف نکنید
بعضی از داوطلبان کنکور برای تعدیل استرس خود به داروهای آرامبخش پناه میبرند اما این کار کاملاً اشتباه است. این داروها فقط باید با تجویز دکتر متخصص مصرف شوند و استفادهی خودسرانهی آنها اشتباه است. اما کسانی که حالت تهوع و استفراغ شدید دارند، تپش قلبشان بسیار بالا است و بیشازحد عرق میکنند، میتوانند با مراجعه به دکتر و با موافقت او قبل از کنکور از داروی آرامبخش استفاده کنند تا در جلسهی امتحان استرس کمتری داشته باشند.
نوشیدن گلگاوزبان و جوشاندهی سنبلالطیب هم برای کاهش استرس مفید است.
درسهای نخوانده را کنار بگذارید
اگر مباحثی را به کل نخواندهاید، شروع به خواند آنها در ساعات باقیمانده تا کنکور اشتباهترین کار است و مواجهه با چیزهایی که بر آنها تسلط ندارید استرس شما را افزایش میدهد. در این ساعات فقط به زدن تستهای درسهایی که خواندهاید بپردازید.
نقش والدین در کنترل استرس فرزندان
والدین و کسانی که با یک کنکوری زندگی میکنند باید بدانند که درس خواندن در یک محیط پرتنش و پرسروصدا ممکن نیست و اگر به موفقیت فرزندشان اهمیت میدهند باید محیطی آرام و آرامشبخش را برای او فراهم کنند.
از سویی دیگر آنها نباید این حس را به فرزندشان منتقل کنند که کنکور همهی زندگی است و در صورت عدم قبولی فرزندشان در این امتحان فاجعه رخ میدهد. بسیاری از نوجوانان کنکوری در جلسات مشاوره این موضوع را بیان کردهاند که مقدار زیادی از استرسهایشان ناشی از رفتار پدر و مادر و سایر اعضای خانواده است.
پدر و مادرها باید این را بدانند که کنکور فقط مرحلهای از زندگی است و نه معنای زندگی.
تأثیر مدیریت استرس بر موفقیت در همهی حوزههای زندگی ثابت شده است. کنکور هم چیزی بیشتر از یکی تجربههای پرچالش زندگی نیست و با تلاش کافی و رعایت بعضی نکات مثل نکاتی که در این مقاله به آنها اشاره شد به پشتسر گذاشتن موفقیتآمیز آن کمک میکند.
در ادامه مطالعهی مقالهی «مدیریت استرس» را به شما پیشنهاد میکنیم.