راهنمای مطالعه
راهکارهای تقویت فن بیان
همه‌ی ما در زندگی به ارتباط برقرار کردن نیاز داریم و زندگی اجتماعی بدون ارتباط تقریباً ممکن نیست. اما بعضی انسان‌ها به واسطه‌ی شغلشان نیاز بیشتری به ارتباط برقرار کردن دارند و هر چه بهتر و قوی‌تر با مخاطبانشان ارتباط برقرار کنند، موفق‌تر خواهند بود. سخنرانان، مدیران کسب و کارهای کوچک و بزرگ، سیاست‌مدارها، معلم‌ها، مجری‌های تلویزیون و … از این دسته افراد هستند.
یکی از مهارت‌هایی که تقویت آن موجب برقراری یک ارتباط قوی و تأثیرگذار می‌شود، فن بیان است.
حتی اگر ما یک سخنران حرفهای هم نباشیم، حتماً در زندگی روزمره در موقعیت‌هایی قرار می‌گیریم که نیاز به نفوذ کلام داشته باشیم تا بتوانیم از خودمان و عقایدمان دفاع کنیم.
اما چطور می‌توان نفوذ کلام را افزایش داد؟ در این مقاله به تعدادی از راهکارهای تقویت فن بیان می‌پردازیم:
تمرین کنید و آماده باشید
اکثر آدم‌ها موقع سخنرانی دریک جمع، میزانی از استرس را تجربه می‌کنند و این استرس می‌تواند خودش را به صورت بالا رفتن ضربان قلب، لرزیدن دست‌ها و … نشان دهد. فکر نکنید که این علائم الزاماً به این معنا هستند که ضعیف عمل خواهید کرد. کمی استرس کاملاً عادی و سالم است. ترشح آدرنالین به شما هشدار می‌دهد و برای انجام کار آماده‌تان می‌کند.
بهترین روش برای غلبه بر اضطراب، آمادگی داشتن است. زمانی را به تمرین کردن اختصاص بدهید و چندین و چند بار متنی که آماده کرده‌اید را بخوانید. از خودتان فیلم بگیرید و جلوی دوربین تمرین کنید یا از یک دوست بخواهید که مخاطب شما بشود و سخنرانی را جلویش اجرا کنید.
شمرده صحبت کنید
اگر بخواهید یک سخنران خوب و تأثیرگذار باشید، مخاطبان باید بفهمند که چه می‌گویید. آن‌ها باید تک‌تک کلمات شما را بشنوند و صحبت‌های شما نباید مبهم باشند. یاد بگیرید که تند صحبت نکنید، کلمات را صحیح ادا کنید و مخاطب را با خودتان همراه کنید.
مخاطبان خود را بشناسید
همیشه قبل از شروع به صحبت کردن، در هر موقعیتی که هستید، کاملاً بر این موضوع مسلط باشید که قرار است، به چه کسانی، چه پیامی بدهید. جمع کارمندان یک شرکت با جمع دانشجویان یک کلاس دبیرستان متفاوت است. ویژگی‌های مخاطبان یک کنفرانس علمی شبیه به ویژگی‌های مخاطبان یک برنامه‌ی تلویزیونی نیستند.
وقتی مخاطبان خود را بشناسید، می‌توانید تصمیم بگیرید که از چه لحنی و چه کلماتی استفاده کنید و چه سطحی از اطلاعات را در اختیار آن‌ها قرار دهید.
به چیزی که می‌گویید باور داشته باشید
وقتی به صحبت‌هایتان اعتقاد داشته باشید، اشتیاقتان بیشتر می‌شود و سخنرانی‌تان قابل‌باورتر به نظر خواهد رسید. مخاطبان می‌توانند بفهمند که چه کسی دارد صرفاً صحبتی می‌کند و چه کسی با تمام وجود به چیزی که می‌گوید باور دارد.
خودتان باشید
اجازه بدهید که شخصیت واقعی تان درحین یک سخنرانی بروز پیدا کند. مخاطبان به کسی اعتماد می‌کنند که فقط یک بازیگر نباشد و موقع سخنرانی چیزی که واقعاً هست را نشان بدهد. با شخصیت‌تان می‌توانید به صحبت‌هایتان اعتبار ببخشید.
اعتمادبه‌نفس داشته باشید
یکی از مهم‌ترین عوامل برای تقویت فن بیان و تأثیرگذاری در حین سخنرانی، اعتمادبه‌نفس است. اگر بریده‌بریده و نامفهوم صحبت کنید، زبان بدنتان شما را خجالتی نشان بدهد و تردید و عدم اطمینان به خود را به وضوح با گفتار و رفتارتان به نمایش بگذارید، مخاطب به شما اعتماد نمی‌کند.
از صدا و دست‌هایتان به شیوه‌ای تأثیرگذار استفاده کنید
پیام‌های غیرکلامی بیشتر از آنچه تصور می‌کنید، تأثیرگذار هستند. همچنان که با صدایی محکم و واضح صحبت می‌کنید، از دست‌هایتان هم به درستی استفاده کنید تا بر صحبت‌هایتان تأکید شود و نفوذ کلامتان افزایش پیدا کند.
مراقب صدایتان باشید
اگر یک سخنران باشید یا به هر دلیلی زمان‌های زیادی از زندگی‌تان به صحبت کردن با آدم‌ها اختصاص داشته باشد، صدای شما ابزار کار شماست پس باید مراقب آن باشید.
تمرین‌های تنفسی انجام بدهید، نفس‌های عمیق و آرام بکشید، آب بنوشید، از الکل دوری کنید و کمتر قهوه مصرف کنید. از فریاد زدن پرهیز کنید و شب‌ها حداقل 7 ساعت بخوابید. یک صدای قوی و سالم قطعاً نقش مهمی در تقویت فن بیان دارد.
در شروع سخنرانی توجه‌ها را جلب کنید و یک پایان تأثیرگذار داشته باشید
آیا شما سخنرانی‌هایی را که با جمله‌ی «من امروز می‌خواهم درباره‌ی موضوع x صحبت کنم» شروع می‌شوند، دوست دارید؟ بیشتر آدم‌ها از چنین آغازی لذت نمی‌برند چون بیش‌ازحد تکراری است. سعی کنید صحبت‌هایتان به شکلی تأثیرگذار آغاز شوند تا مخاطب جلب شود.
مثلاً می‌توانید از یک نقل‌قول جالب استفاده کنید. پایان سخنرانی هم اهمیت ویژه‌ای دارد. بهتر است صحبت‌هایتان با جملاتی به‌یادماندنی تمام شوند تا بتوانید مدت‌ها در خاطر مخاطب باقی بمانید.
ارتباط چشمی را فراموش نکنید
ارتباط چشمی در یک سخنرانی اهمیت ویژه‌ای دارد. با مخاطبان ارتباط چشمی برقرار کنید. فقط به یک فرد خاص خیره نشوید و تلاش کنید که نگاهتان بین افراد مختلف تقسیم شود. اگر در بین مخاطبان کسانی باشند که به شما لبخند بزنند و به نشانه‌ی تأیید سرتکان بدهند، نگاه کردن به آن‌ها به شما قوت قلب می‌دهد.
طنز پرداز و صمیمی باشید
اگر گاهی اوقات در حین سخنرانی شوخی کنید و حرفهای طنز بزنید، توجه مخاطب فوراً جلب می‌شود و با شما احساس صمیمیت بیشتری می‌کند. گاهی در بین صحبت‌های جدی داستان‌هایی را از زندگی شخصی خودتان تعریف کنید تا اعتماد مخاطب به شما بیشتر شود.
مدیریت استرس
استرس و اضطراب بیش‌ازحد بدون شک بر شیوه‌ی ارائه‌ی شما تأثیر می‌گذارد و اعتمادبه‌نفسستان را کاهش می‌دهد. اگر استرس شما موقع سخنرانی در جمع بیش از میزان قابل‌قبول است، حتماً در مورد روش‌های مدیریت استرس مطالعه کنید و با تمرین روش‌های مناسب استرس خود را کنترل کنید.
یک فن بیان قوی و تأثیرگذار عملکرد همه‌ی ما را در حوزه‌های مختلف زندگی، از روابط بین‌فردی گرفته تا حوزه‌های اجتماعی افزایش می‌دهد. اما بعضی افراد نیاز بیشتری به تقویت فن بیان دارند. چون مخاطبانی دارند که باید آن‌ها را تحت تأثیر قرار بدهند. این افراد با یادگیری و تمرین راهکارهای تقویت فن بیان به خودشان کمک زیادی خواهند کرد.
در ادامه مطالعه‌ی مقاله‌ی «ارتباط مؤثر» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.