راهنمای مطالعه
اعتیاد به کافئین
اگر آغاز کارهای روزمره، بدون نوشین قهوه، در نظرتان غیر ممکن است، بدانید که تنها نیستید. در واقع، کافئین شایع ترین ماده اعتیاد آور در سراسر جهان است. بعضی افراد تصور می کنند که اعتیاد به کافئین یکی از معدود اعتیادهای پذیرفته شده در سراسر جهان است.
برخی هم اعتیاد به کافئین را در دسته قوی ترین اعتیادها قرار می دهند. در این مقاله به اعتیاد آور بودن یا نبودن کافئین می پردازیم.
قهوه و کافئین
قهوه شامل کافئین است. مقدار کمتری از آن در چای، شکلات و بعضی نوشیدنی ها هم دیده می شود. کافئین تأثیرات متنوعی بر بدن می گذارد. تأثیراتی مثل افزایش متابولیسم، ارتقا عملکرد در انجام کارها و مسئولیت ها و افزایش انرژی و احساس خوب.
اما شناخته شده ترین تأثیر کافئین، تأثیری است که بر مغز می گذارد و آگاهی، تمرکز و انگیزه کار کردن را افزایش می دهد.
وقتی کافئین مصرف می شود حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد تا به بیشترین میزان خود در خون برسد تأثیرات ناشی از آن هم، معمولاً، بین 3 تا 9 ساعت، ماندگاری دارند.
تأثیر کافئین بر مغز
ساختار شیمیایی کافئین شبیه آدنوزین است: مولکولی که یک تأثیر آرامش بخش بر سیستم عصبی مرکزی می گذارد. این شباهت باعث می شود که کافئین در گیرنده های آدنوزین مغز قرار بگیرد و جلوی آدنوزین را برای تجربه احساس خستگی بگیرد.
در نتیجه، گیرنده های مسدود شده مواد دیگری را آزاد می کنند. مواد شیمیایی ای مثل انتقال دهنده عصبی دوپامین که به جای تجربه احساس خستگی باعث افزایش آگاهی و کاهش خستگی می شود.
به بیان ساده تر، کافئین به دو روش عمل می کند:
- جلوی سلول های مغز را برای احساس خستگی می گیرد.
- باعث می شود که بدن مواد شیمیایی دیگری را آزاد و حال فرد را بهتر کند.
چرا کافئین اعتیاد آور است؟
مثل باقی مواد اعتیاد آور، کافئین هم می تواند موجب اعتیاد جسمی شود. دلیلش این است که مصرف منظم آن باعث تغییراتی شیمیایی در مغز می شود. به عنوان مثل، سلول های مغز شروع می کنند به تولید گیرنده های آدنوزین بیشتر تا بتوانند کمبود آن هایی را که توسط کافئین مسدود شده اند جبران کنند.
در نتیجه تعداد بیشتری از گیرنده ها احتیاج دارند که شما قهوه بیشتری مصرف کنید تا به احساسی که به دنبالش هستید دست پیدا کنید. این موضوع دلیل مقاومت بیشتر افراد، در برابر قهوه، در طول زمان است. وقتی کسی ناگهان مصرف کافئین را قطع می کند، گیرنده های زیادی برای گرفتن آدنوزین خالی می شوند.
به همین دلیل ترک کافئین موجب احساس خستگی زیاد در فرد مصرف کننده می شود. در واقع این اتفاق شبیه به اتفاقی است که بعد از ترک یک ماده مخدر، برای یک فرد معتاد می افتد.
تفاوت اعتیاد به کافئین و اعتیاد به مواد مخدر
اعتیاد انواع مختلفی دارد. اصلی ترین نشانه های اعتیاد شامل موارد زیر است:
- تمایل همیشگی به ماده ای خاص و تلاش های ناموفق برای ترک آن
- ادامه مصرف، علی رغم آگاهی از ضررهای آن
- ظاهر شدن نشانه های ترک بعد از توقف مصرف
این نشانه ها اغلب توسط متخصصان برای شناخت یک اعتیاد مورد استفاده قرار می گیرند و بعضی پژوهش ها نشان می دهند که این حالت ها در مصرف کنندگان قهوه مشاهده می شوند. اما متخصصان با احتیاط خیلی زیاد، به کافئین بر چسب ماده مخدر می زنند.
مصرف کنندگان موادی مثل آمفتامین ها، کوکائین و نیکوتین یاد می گیرند که بخشی از مغز را که با سیستم پاداش، انگیزه و اعتیادی خیلی شدیدتر از اعتیاد به کافئین مرتبط است، تحریک کنند.
به علاوه، در بسیاری از مردم، مصرف کافئین، صدمه خیلی کمی به خودشان و جامعه می زند و به ندرت مصرف آن غیر قانونی می شود. همچنین بیشتر مصرف کنندگان کافئین برای کنترل مصرف آن درگیر مشکلات و بحران های مصرف کنندگان مواد دیگر نمی شوند.
وقتی کسی تصمیم می گیرد مصرف کافئین را ترک کند، نشانه های ترک خیلی کم تر و ملایم تر از نشانه های ترک مواد دیگر هستند. همچنین ترک اعتیاد به کافئین نیازمند دارو درمانی و روان درمانی نیست.
همه این تفاوت ها باعث می شوند که بعضی متخصصان عادت به مصرف کافئین را یک اعتیاد جدی ندانند.
هنوز به پژوهش های بیشتری در مورد مصرف کافئین و اعتیاد آوری آن نیاز داریم و نمی توانیم به راحتی این ماده را در دسته مواد اعتیاد آور قرار دهیم.
در آخر می توان گفت که قهوه و کافئین، خواص اعتیاد آوری دارند که ممکن است به وابستگی ختم شوند. اما خطر اعتیاد به کافئین بستگی به عوامل بسیاری دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. می توان گفت که اگر مصرف کافئین بیش از حد نباشد و صدمه ای به فرد نزند، جای نگرانی نیست.
در ادامه مطالعه مقاله «اعتیاد به خرید» را به شما پیشنهاد می کنیم.
جهت اطلاع از نشانه های انواع اعتیادها و روش های ترک آن ها، با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.