زندگی ما از طریق روابطمان شکل میگیرد. ما با آدمهای مختلفی ارتباط برقرار میکنیم و خیلی مهم است که این روابط مثبت و سالم باشند. در این مقاله به ویژگیهای یک رابطه ناسالم میپردازیم.
شناخت علائم و نشانههای روابط ناسالم به ما کمک میکند تا چنین روابطی را شناسایی کنیم، از آنها دوری کنیم و در صورتی که در یک رابطه ناسالم هستیم، به فکر حل مشکلات یا خروج از آن رابطه باشیم.
ارتباط با دیگران
وقتی شما به رابطه فکر میکنید، احتمالاً یک رابطهی عاشقانه یا عاطفی اولین چیزی است که به ذهن شما خطور میکند. اما روابط گستردهتر از این هستند و شامل رابطه با دیگران در سطح شخصی، رفتارهای ما و طرف مقابل، تعاملات، فعالیتها و نزدیکیها میشوند.
شما با پدر و مادرتان، خواهرها و برادرهایتان، معلمهایتان، همکارانتان و هر شخص دیگری که میشناسید در ارتباط هستید. هر رابطهای متفاوت است و مسلماً نوع تعاملات شما در روابط مختلف شبیه به هم نیستند.
ویژگیهای یک رابطه سالم
مهم نیست که رابطهی شما از چه نوعی باشد، شما باید در آن رابطه احساس خوبی داشته باشید. احساس امنیت و باور این موضوع که شخصی که در رابطه با شما قرار دارد، صادقانه به شما اهمیت میدهد و توجه دارد لازمهی یک رابطه سالم است. در اینجا به بعضی نشانههای یک رابطه سالم اشاره میکنیم:
لذت بردن از وقت گذراندن با دیگری
اعتماد افراد به همدیگر
صداقت
عادلانه بودن رابطه
کمک کردن به طرف مقابل و انتقال احساسات خوب به او، نه به این دلیل که در ازای این رفتار، انتظاری از فرد داریم، بلکه به این دلیل که این رفتار را درست میدانیم یا به ما حس خوبی میدهد.
احترام به مرزها و محدودیتهای دیگری
انجام ندادن رفتارها و فعالیتهایی که موجب آزار دیگری میشوند
ویژگیهای یک رابطه ناسالم
رابطه ناسالم ، رابطه ای است که از نظر عاطفی و جسمی شما را آزار میدهد. ممکن است شناسایی این اصل کار سادهای نباشد. امکان دارد که شما به دلیل بعضی کارها و حرفهای طرف مقابل احساس کنید که او به شما اهمیت میدهد. اما نشانههایی وجود دارند که مشاهدهی آن ها در یک رابطه میتواند به شما کمک کند که درک کنید در چه نوع رابطهای قرار دارید.
در اینجا به نشانههای یک رابطه ناسالم میپردازیم:
انتقاد و مسخره کردن
اگر یک نفر یا هر دو فرد داخل یک رابطه مدام مشغول انتقاد کردن از دیگری و تخریب او باشند یا اینکه طرف مقابل را در حضور دیگران مسخره کنند و موجب خجالت و شرمندگی او بشوند، میتوان با اطمینان بالایی ادعا کرد که این رابطه دچار مشکلی جدی است.
کمبود تعامل
در یک رابطه ناسالم ، کمبود یک ارتباط و تعامل صادقانه دیده می شود. یکی از افراد یا هر دو برای بیان احساسات و افکارشان احساس امنیت ندارند و رابطه بیشتر به شکل درگیری، دعوا و سرزنش کردن دیگری اتفاق میافتد.
از دست رفتن صمیمیت عاطفی
وقتی تعامل و اعتماد وجود داشته باشد، افراد به راحتی احساساتشان را با هم سهیم میشوند و یک صمیمیت عاطفی بین آنها به وجود میآید.
این صمیمیت باعث میشود که آدمها حس کنند دوست داشتنی، باارزش و پذیرفتهشده هستند. اگر صمیمیت وجود نداشته باشد، افراد در رابطه احساس تنهایی میکنند.
ناتوانی در بخشش
توانایی بخشش لازمهی یک رابطه سالم و پایدار است. اگر یکی از افراد رابطه نتواند از آسیبها و ناراحتیهای گذشته گذر کند، احساس امنیت و صمیمت در رابطه از دست میرود.
در هر نوع رابطهای درگیریهایی وجود دارند و افراد ممکن است احساسات همدیگر را جریحهدار کنند. ناتوانی در بخشش باعث میشود که درگیریها و تعارضات بزرگتر و عمیقتر شوند.
وابستگی
وابستگی یک ویژگی ناکارآمد است و منجر به این میشود که فرد وابسته از رفتارها و ویژگیها شخصیتی منفی طرف مقابل به راحتی بگذرد. مثلاً ممکن است وابستگی باعث شود که فرد با یک شخص معتاد یا مبتلا به یک اختلال ذهنی در یک رابطه ناسالم باقی بماند.
آزار کلامی
وقتی کسی از آزار کلامی استفاده میکند، در واقع میخواهد با کلمات و جملاتش دیگری را خجالت بدهد یا او را کنترل و مدیریت کند.
آزار کلامی میتواند به شکل فحش دادن، فریاد کشیدن، تهدید کردن، سرزنش کردن یا طعنه زدن باشد. این رفتار به عزت نفس افراد آسیب می زند و صمیمیت را ناممکن میکند.
حسادت
وقتی یکی از افراد داخل رابطه احساس امنیت نمیکند و از حسادت مداوم رنج میبرد، نشاندهندهی این است که عزت نفس و اعتمادبهنفس پایینی دارد.
حسادت کردن در صورتی که هیچ شواهدی از بیوفایی همسر وجود نداشته باشد، او را میترساند و دور میکند.
رقابت
در یک رابطهی خانوادگی، دوستانه یا عاشقانه رقابت بیمعنی است. اگر کسی با دوست یا همسرش رقابت کند، میتواند نشاندهندهی این باشد که دارای احساس ناامنی درونی است.
رقابت در یک رابطهی صمیمی این قابلیت را دارد که رابطه را نابود کند. چون با رقابت کردن یک نفر باید برنده و دیگری باید بازنده باشد.
آزار فیزیکی
آزار فیزیکی، استفاده از زور و خشونت به روشی است که موجب آزار یا در خطر قرار گرفتن دیگری میشود. وقتی یکی از افراد داخل رابطه، قربانی خشونت باشد، سلامت رابطه کاملاً نابود میشود.
این آزار شامل کتک زدن، گاز گرفتن، مشت زدن، استفاده از شلاق، لگد زدن و حتی یک رابطه جنسی اجباری در زندگی مشترک است.
عدم تفاهم در ارزشهای اصلی
تصور کنید که در یک رابطه زناشویی، یک نفر فرزند بخواهد و دیگری نه. یکی از همسران اعتقادات مذهبی عمیقی داشته باشد و دیگری نه. تفاهم نداشتن در مسائل اصلی میتواند افراد را از همدیگر دور کند. دعوا، کشمکش و درگیری در یک رابطه ناسالم ممکن است ریشه در عدم تفاهم جدی داشته باشد.
کمبود احترام
احترام گذاشتن به دیگری نشان دهندهی این است که فرد مقابل را درک میکنیم، برایش ارزش قائل هستیم و به مرزهای او احترام میگذاریم. وقتی افراد در یک رابطه، احترام گذاشتن به همدیگر را فراموش میکنند، در واقع ثابت میکنند که از ارزشها و نیازهای همدیگر حمایت نمیکنند.
علاقه، به تنهایی، نمیتواند افراد را در یک رابطه حفظ کند و احترام لازمهی یک رابطه سالم است.
عدم صداقت
صادق نبودن یکی از تأثیرگذارترین عوامل در شکست یک رابطه است. وقتی با دوست، عضو خانواده یا همسرتان صادق نباشید و چیزهایی را از آنها پنهان کنید، نشان دهندهی این است که در رابطه، احساس امنیت نمیکنید، به طرف مقابل اعتماد ندارید یا کار غیر قانونیای انجام دادهاید.
عدم صداقت و دروغ گویی اعتماد و صمیمیت را کاهش میدهد و حتی گاهی رابطه را نابود میکند.
تهدید به ترک کردن
اگر در یک رابطه زناشویی یکی از همسران به هر بهانهای دیگری را تهدید کند که از او جدا خواهد شد، در واقع این همسر از آزار کلامی استفاده میکند و به این شیوه تلاش میکند تا شریک زندگیاش را تحت فشار قرار بدهد، او را کنترل کند و به او احساس عدم امنیت بدهد.
در چنین رابطهای بههیچعنوان نمیتوان احساس باارزش بودن و مورد احترام بودن کرد. گاهی اوقان بعضی از والدین هم در رابطهی والد-فرزندی از این رفتار مخرب برای تنبیه فرزندشان استفاده میکنند و به این موضوع توجه ندارند که چنین رفتاری چقدر ناسالم است و میتواند چه آسیب روانی شدیدی به فرزندشان وارد کند.
تلاش برای تغییر دیگری
بعضی افراد فکر میکنند که همه باید شبیه به خودشان باشند و تلاش میکنند تا اعضای خانواده، دوستان، همکاران و همسرشان را تغییر بدهند. گاهی اوقات هم آنها ایدهآلی را در ذهن دارند و باور دارند که کسی که با او در رابطه هستند باید شبیه به آن ایدهآل بشود.
این افراد به تفاوتها احترام نمیگذارند و بیقیدوشرط به کسی که با او در رابطه هستند، عشق نمیورزند. احساس آنها به دیگران مشروط است و میخواهند فرد مقابل را تغییر بدهند تا بتوانند دوستش داشته باشند.
آیا بعضی از این نشانهها را در رابطهتان مشاهده میکنید؟ اگر پاسخ شما به این سؤال «بله» است، شاید وقت این باشد که رابطهتان را ارزیابی کنید و ببینید که این رابطه چقدر شما را خوشحال میکند و چقدر موجب استرس شما می شود؟
شاید لازم باشد از این رابطه خارج شوید یا در صورتی که خودتان و کسی که با او در رابطه هستید تمایل داشته باشید، به یک مشاور مراجعه کنید. یک رابطه ناسالم شدیداً فرسایشی است و سلامت روان شما را به خطر میاندازد.
در یک رابطه زناشویی هستید؟ به تازگی ازدواج کرده اید؟ در زندگی مشترک آزار می بینید؟ حس می کنید چیزهایی در رابطه تان سر جای خودشان نیستند؟ گاهی به فرار از زندگی مشترک و طلاق فکر می کنید؟ می خواهید ازدواجتان را نجات دهید و رابطه ناسالم به رابطه ای باکیفیت تبدیل کنید؟