هرم مازلو یا هرم نیازهای مازلو یک نظریه انگیزشی در روانشناسی است و این روزها حتی بعضی افرادی که نگاهی تخصصی به روانشناسی ندارند، این نظریه را می شناسند. مازلو که از او با عنوان پدر روانشناسی انسان گرا یاد می کنند، معتقد است که ما انسان ها نیازهایی داریم که اگر آن ها را به ترتیب اولویت در یک هرم قرار دهیم و از کف هرم شروع کنیم و به سمت بالا برویم، می توانیم به خودشکوفایی برسیم.
با برطرف کردن نیازهای اصلی و بنیادی، ما در واقع برای بقا تلاش می کنیم. وقتی آن ها برطرف شوند، می توانیم به سطحی دیگری از نیازها وارد شویم و چنانچه بتوانیم در این هرم بالا برویم، به این امکان دست پیدا می کنیم که از همه ظرفیت ها و استعدادهای وجودی مان استفاده کنیم.
نظریه مازلو
طبق نظریه مازلو ، هرم مزلو می تواند به دو بخش نیازهای ناشی از کمبود و نیازهای رشدی تقسیم شود. چهار سطح اول نیازهای کمبود هستند. یعنی نیازهایی که ما برای رشد، نیازمند رفع آن ها هستیم و سطوح بالاتر نیازهایی هستند که برای رشد و خودشکوفایی، نیازمند رفع شان هستیم.
مازلو در ابتدا عقیده داشت که ما برای عبور از هر سطح و رفتن به سطح بعدی باید حتماً نیازهای آن سطح را برطرف کنیم. یعنی رشد و شکوفایی بدون رفع نیازهای اولیه امکان پذیر نیست. اما بعدها در این مورد تجدید نظر کرد و معتقد بود که برای گذر از یک مرحله و رفتن به مرحله بعد، الزاماً نباید نیازهای آن سطح را صد در صد برطرف کنیم.
هرم نیازهای مازلو
هرم نیازهای مازلو به این صورت و ترتیب است:
نیازهای فیزیولوژیکی
نیازهای فیزیولوژیکی در واقع اصلی ترین نیازهای انسان هستند و شامل نیاز به آب، غذا، هوا، مسکن، نیاز جنسی، خواب و… است.
امنیت
امنیت یکی از مهم ترین نیازهای هر انسانی است و اگر برطرف نشود نمی توان با اطمینان خاطر عمل کرد. امنیت ناشی از قانون، امنیت اجتماعی و اقتصادی، امنیت شغلی و… مهم ترین ابعاد امنیت هستند.
عشق و تعلق
هر آدمی در زندگی نیازهای عاطفی دارد و اگر این نیازها برطرف شوند به آرامش می رسد و با آرامش خاطر و رضایت بیشتری وظایف و مسئولیت هایش را انجام می دهد. نیاز به عشق و تعلق به واسطه روابط سالم خانوادگی، زندگی مشترک، دوستی، روابط اجتماعی و… برطرف می شود.
احترام و عزت نفس
نیاز به احترام و عزت نفس یک نیاز رشدی بسیار مهم است. استقلال، دست یابی به اهداف، پیشرفت، عزت نفس و دریافت احترام از جانب دیگران در تعاملات اجتماعی این سطح از نیازها را برطرف می کنند.
خودشکوفایی
هر انسانی استعدادها، توانمندی ها و ظرفیتی دارد. شکوفایی استعدادها و دست یابی به اهداف، آخرین سطح هرم مزلو و مرحله ای است که موجب می شود انسان به همان چیزی که باید، تبدیل بشود و به خود شکوفایی و رشد کامل برسد.
شاید از خودمان بپرسیم که خودشکوفایی در هرم مازلو دقیقاً به چه معنا است. به بیان ساده می توان گفت که هر فردی آرزویی در زندگی دارد و موفقیت را به شیوه خودش تعریف می کند. ممکن است کسی بخواهد یک بازیگر مشهور بشود و دیگری یک محقق موفق. همه ما به شکوفایی استعدادهایمان نیاز داریم. وقتی این نیاز را برطرف کنیم، در واقع توانایی های بالقوه را بالفعل کرده ایم.
ویژگی های افراد خود شکوفا
متأسفانه همه آدم ها به مرحله خودشکوفایی نمی رسند و عوامل متعددی در زندگی، مانع رشد آن ها است. به گفته مازلو، در سال 1970، تنها دو درصد افراد به خودشکوفایی می رسند.
مهم ترین ویژگی های افراد خود شکوفا شامل موارد زیر است:
برای اطلاعات بیشتر در مورد هرم مازلو، ویژگی های نظریه مازلو و کاربرد آن در زندگی شخصی و اجتماعی ، می توانید با مشاوران حرفه ای و با تجربه آیدانیتو تماس بگیرید.