راهنمای مطالعه
نافرمانی در نوجوانان
شاید بسیاری از بزرگسالان با شنیدن کلمه‌ی «نوجوان» فوراً تصویری از یک انسان عصیان‌گر به ذهن‌شان خطور کند. نافرمانی در نوجوانان ، اتفاق غیرمعمولی نیست. نوجوانان زیادی در مواجهه با قوانین والدین و مسئولین مدرسه نافرمانی می‌کنند، جواب بزرگترها را می‌دهند و کارها را طبق میل خودشان انجام می‌دهند.
مبارزه کردن با قوانین والدین یا دیگر مراجع قدرت، بخشی از فرایند بزرگ شدن است. نوجوانان محدودیت‌ها و مرزها را آزمایش می‌کنند، در مورد خودشان آگاهی کسب می‌کنند، فردیت‌شان را ابراز می‌کنند و می‌خواهند این پیام را به دیگران بدهند که مستقل هستند و صلاح خودشان را می‌دانند.
گاهی اوقات نافرمانی نوجوانان تبدیل به الگویی ارتباطی می‌شود و نوع رابطه‌ی آن‌ها را با همه‌ی بزرگسالان اطرافشان شکل می دهد.
در این مقاله به دلایل نافرمانی در نوجوانان و رفتارهای مناسبی که والدین می‌توانند در مواجهه با این نافرمانی‌ها انجام دهند، می‌پردازیم.
دلایل احتمالی نافرمانی در نوجوانان
نافرمانی می‌تواند به دلایل بسیاری مثل مشکلات تحصیلی، استرس‌های خانوادگی، ویژگی‌های شخصیتی یا توقعات غیرمنطقی والدین اتفاق بی‌افتد. اگر فرزند نوجوان نافرمانی دارید، موقعیت خانواده‌تان را به روش‌های زیر ارزیابی کنید:
- اعضای خانواده‌ی شما چقدر به همدیگر احترام می‌گذارند؟
- آیا اعضای خانواده‌ی شما به حریم خصوصی، باورها و ارزش‌های شخصی همدیگر احترام می‌گذارند؟
- اعضای خانواده‌ی شما چطور با درگیری‌ها و چالش‌ها مواجه می‌شوند؟ آیا شما مشکلات را با بحث و گفت‌وگو حل می‌کنید یا به دعوا و حتی خشونت متوسل می‌شوید؟
- ارتباط شما با فرزندتان معمولاً چطور است و معمولاً چه نوع نظم و ترتیب و قوانینی را در خانه اتخاذ می‌کنید؟
- آیا شما و فرزند نوجوانتان شخصیت‌ها و سبک‌های زندگی متفاوتی دارید که موجب ایجاد اصطکاک میان شما می‌شوند؟
- آیا فرزند شما در موفقیت‌های تحصیلی و روابط دوستانه دچار مشکل است؟
- آیا فرزند نوجوان شما استرس زیادی را تحمل می‌کند؟
نوجوانان در یک خانواده‌ی متشنج و خالی از احترام و صمیمیت نمی‌توانند رفتارهای صحیح و سالم را یاد بگیرند. برای آگاهی از روش‌های صحیحِ برخورد با نافرمانی نوجوانان، با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.
برخورد صحیح با نافرمانی در نوجوانان
اگر شما کنترل خودتان را از دست بدهید و برخورد بدی با نوجوان داشته باشید، ممکن است او با نافرمانی و بی‌احترامی به شما واکنش نشان بدهد. از سویی دیگر اگر برخورد شما آرام، دوستانه و نامتناقض باشد، همکاری نوجوان با شما افزایش پیدا می‌کند.
در اینجا به نکاتی می‌پردازیم که رعایت آن‌ها در مواجهه با نافرمانی در نوجوانان بسیار مفید است:
نوجوان را در قانون‌گذاری دخالت بدهید
بنشینید و با فرزند نوجوان درباره‌ی محدودیت‌ها و قوانین صحبت کنید. به ایده‌ی او در مورد قوانین و محدودیت‌ها گوش بدهید. افکار خود را بیان کنید. تلاش کنید که با فرزند نوجوانتان هم‌فکری داشته باشید و قوانین متعادلی وضع کنید.
وقتی قوانین را با همکاری و مشورت با همدیگر تعیین می‌کنید، مطمئن باشید که قانون‌ها زیادی سفت‌وسخت یا زیادی آسان نباشند. آزادی بیش‌ازحد این فرصت را برای نوجوان فراهم می‌کند که به رفتارهای پرخطر مشغول شود و سخت‌گیری بیش‌ازحد او را نافرمان می‌کند.
ممکن است قوانین شامل این باشند که: «نباید قبل از تمام کردن تکالیف مدرسه، تلویزیون را روشن کرد.» یا «لباس ها باید در کمد قرار بگیرند و به‌هیچ‌وجه نباید روی زمین پخش‌و لا شوند.» انتظار شما از فرزندتان برای تبعیت از قوانین و نتایج حاصل از شکستن قوانین باید واضح باشند و حتماً هم اجرا شوند.
شاید لازم باشد که همه‌ی این قوانین را مستند کنید و جایی بنویسید. عدم رعایت قوانین از جانب نوجوان حتماً باید به تنبیه او ختم شود. اما این تنبیه نباید هرگز تنبیه بدنی، توهین و تحقیر یا خشونت باشد. بهتر است نوجوان در صورت رعایت نکردن قانون‌های خانواده، برای مدتی از بعضی امکانات محروم شود یا اجازه نداشته باشد به علائق و سرگرمی‌هایش بپردازد.
حتماً قوانین را اجرا کنید
این مهم ترین ابزار والدین در تربیت کردن یک نوجوان است. به محض اینکه قوانین را وضع کردید، باید فوراً آن‌ها را اجرا کنید. اگر قوانین اجرا نشوند، معنای خودشان را به کل از دست می دهند. درصورتی‌که در برابر خواسته‌های نامعقول نوجوان که به شکستن قوانینِ وضع‌شده می‌انجامند، کوتاه بیایید، تصویر اقتدار شما در برابر نوجوان درهم‌می‌شکند و نمی‌توانید از او انتظار داشته باشید که قوانین را جدی بگیرد.
مثلاً اگر یکی از قانون‌های خانه‌ی شما این است که فرزندتان غیر از روزهای تعطیل و آخر هفته‌ها اجازه‌ی دسترسی به بازی‌های کامپیوتری را نداشته باشد، در برابر اصرارهای او در سایر روزهای هفته برای بازی کردن به مدت حتی پانزده دقیقه تسلیم نشوید. تسلیم شدن شما همانا و جدی گرفته نشدن سایر قوانین از جانب نوجوانان همانا.
به رفتارهای مثبت نوجوان توجه نشان بدهید
وقتی نوجوان نافرمانی را کنار می‌گذارد و قوانین را رعایت می‌کند، به روشی صادقانه و محترمانه از او تمجید کنید. مثلاً بگویید: «ممنون که همان‌طور که با هم تواقف کردیم، قبل از ساعت 10 خانه بودی، این رفتارت اعتماد من را به تو بیشتر می‌کند.»
تشویق‌های شما رفتارهای مثبت را در او تقویت می‌کنند و صمیمیت شما را افزایش می‌دهند.
با نوجوان رابطه‌ای دوستانه برقرار کنید
زمانی را به گفت‌وگوی صمیمانه با فرزندتان اختصاص بدهید و به امیدها، آرزوها و ناامیدی‌هایش گوش دهید. بدترین کاری که می‌توانید در رابطه با یک نوجوان نافرمان انجام دهید، این است که به او حس تنهایی بدهید.
برای دغدغه‌های او گوش شنوایی داشته باشید و اجازه بدهید که سرش را روی شانه‌ی شما بگذارد و گریه کند. هرگز او و افکارش را سرکوب نکنید. گاهی اوقات نافرمانی یک نوجوان یک رفتار دفاعی در برابر بی‌عاطفگی والدین است.
آرامش خودتان را حفظ کنید
هر زمان که حس می‌کنید هیجان‌هایتان در حال افزایش است و ممکن است به زودی عصبانی بشوید، به‌خاطر داشته باشید که شما الگوی فرزندتان هستید.
هدف شما برنده شدن در یک جنگ نیست بلکه قرار است درسی در مورد مسئولیت‌پذیری به فرزند نوجوان بدهید. اگر خشمگین هستید، مدتی از نوجوان فاصله بگیرید تا آرام شوید و بعد به ادامه‌ی گفت‌وگو بپردازید. در مدتی که فاصله می‌گیرید، می‌توانید فکر کنید که بهترین و مناسب‌ترین واکنش چه چیزی است.
به نوجوان احترام بگذارید
نوجوانان می‌توانند گاهی اوقات بی‌ادب باشند و احترام والدین، معلم‌ها یا دیگر مراجع قدرت را حفظ نکنند. بدون‌شک این رفتارها از جانب آن‌ها، شدیداً بزرگسالان را می‌رنجاند و عصبانی می‌کند. متأسفانه بسیاری از بزرگسالان در برابر این برخوردهای نوجوانان مقابله‌به‌مثل می‌کنند و جواب بی‌احترامی‌های آن‌ها را با بی‌احترامی می‌دهند.
وقتی یک نوجوان چنین رفتاری را از پدر یا مادرش می‌بیند، تصور می‌کند که رفتار خودش صحیح است. همچنین ادامه‌ی چنین بی‌ادبی‌هایی، رابطه‌ی والد – فرزندی را نابود می‌کند.
در برابر بی احترامی‌های نوجوان جدی باشید اما به‌هیچ‌عنوان او را تحقیر نکنید و به او توهین نکنید. شما الگوی او هستید و باید به او یاد بدهید که رفتارش اشتباه است. نوجوانی دوران نوسانات خلقی، تغییرات سریع و مستقل شدن است اما زمان جنگ نیست.
آدم‌های زیادی در مورد سختی‌های تربیت نوجوانان صحبت می‌کنند اما نباید فراموش کرد که نوجوان امروز همان کودک دیروز است و با آگاهی از ویژگی‌های دوران نوجوانی و یادگیری رفتار صحیح با نوجوان، می‌توان به گذر او از این مرحله کمک کرد.
در اکثر مواقع، نافرمانی در نوجوانان نتیجه‌ی رفتارهای اشتباه بزرگسالان است.
خدمات مشاوره نوجوان در آیدانیتو
آیدانیتو یک فضای هوشمند مشاوره و آموزش است. نوجوانان و اطرافیان نوجوانان می توانند با تماس با مشاورین متخصص آیدانیتو و استفاده از مشاوره نوجوانان در زمینه های زیر اطلاعات کسب کنند:
مشکلات ارتباطی نوجوانان
مشکلاتی مثل کمبود اعتماد به نفس، انزوا، پرخاشگری و … در نوجوانان شایع و از مهم ترین موضوعات مشاوره هستند.
اختلالات نوجوانان
یک نوجوان می تواند به دلایل مختلفی به خودکشی تمایل پیدا کند، افسرده شود، کم خواب یا بدخواب باشد، از اختلالات خوردن رنج بکشد، مضطرب باشد، نشانه های بیش فعالی و عدم تمرکز را نشان بدهد، وسواسی باشد، یک اختلال شخصیتی داشته باشد و…
نافرمانی در نوجوانان هم ممکن است یک اختلال یا نتیجه یک اختلال باشد.
دوران بلوغ
نوجوانان در دوران بلوغ نیازمند همراهی هستند و آگاهی والدین از آنچه فرزندشان در حال تجربه است، فرایند بالغ شدن را برای یک نوجوان تسهیل می کند.
در ادامه مطالعه‌ی مقاله مشکلات ارتباطی نوجوانان را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه بهترین روش های اصلاح رفتارهای اشتباه نوجوانان می توانید با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.