روانشناسی کودکان استثنایی
گاهی اوقات از کلمه کودک استثنایی برای توصیف کودکانی استفاده می شود که استعدادهای فوق العاده ای دارند و از عموم کودکان باهوش تر هستند. همچنین این واژه می تواند برای توصیف هر کودک غیر عادی استفاده شود.
به طور کلی می توان گفت که ما وقتی می خواهیم به کودکان خیلی باهوش یا کودکان معلول جسمی/ذهنی اشاره کنیم می توانیم آن ها را کودکان استثنایی بخوانیم. البته در کشور ما معمولاً منظور از کودک استثنایی، کودکی است که کم هوش تر از بقیه یا مبتلا به یک نقص فیزیکی باشد.
کودک استثنایی در درجه اول کودکی مثل همه کودکان جهان است اما خصوصیات منحصر به فردی دارد و در جنبه های مختلفی با عموم کودکان متفاوت است. معمولاً این کودکان از نظر جسمی، روانی و هوشی متفاوت اند، ممکن است بر بعضی مسائل کنترل نداشته باشند و نمی توانند بعضی فعالیت ها را مثل کودکان دیگر انجام دهند.
انواع کودکان استثنایی
کودکان استثنایی را می توان در دسته های زیر قرار داد:
- عقب مانده ذهنی
- معلولین جسمی
- کودکان نابینا یا کم بینا
- کودکان ناشنوا یا کم شنوا
- کودکان مبتلا به اختلالات روانی
- کودکان مبتلا به اختلالات گفتاری
آموزش کودکان استثنایی
هر کودکی در جهان از حق آموزش برخور دار است و همه کودکان باید از امکانات مناسبی برای آموزش و پرورش برخوردار باشند. عجیب نیست که کودکان استثنایی نتوانند در برنامه آموزشی کودکان عادی قرار بگیرد. آن ها با توجه به معلولیت هایشان نیازهای خاصی دارند و بی توجهی به این نیازها آموزش را غیر ممکن می کند.
مدارس کودکان استثنایی باید مجهز باشند و معلم هایی که در این مدارس تدریس می کنند باید متخصص باشند و از شیوه های آموزشی صحیح و مناسب برای این کودکان آگاهی کامل داشته باشند.
طبق آمارهای وزارت آموزش و پرورش، در کشور ما سالانه بیش از 115 هزار دانش آموز در مدارس استثنایی تحصیل می کنند. این تعداد به هیچ عنوان کم نیست و نشان می دهد که نیاز به مدارس استثنایی و معلمان متخصص در رشته آموزش کودکان استثنایی، نیازی جدی است.
در سال های اخیر تلاش شده است که در صورت امکان پذیر بودن، کودکان استثنایی در مدارس عادی و در کنار کودکان و نوجوانان عادی تحصیل می کنند. در صورت برخورداری مدارس از امکانات مناسب، کودکانی که معلولیت شان جسمی است به راحتی می توانند در کنار دیگر دانش آموزان قرار بگیرند.
این کار باعث می شود که کودکان استثنایی حس بهتری داشته باشند، خودشان را عضوی از جامعه بدانند و تصور نکنند که از هم سالانشان جدا هستند.
رشته روانشناسی کودکان استثنایی
افرادی که به کار کردن با کودکان استثنایی و آموزش آن ها علاقه مند باشند، می توانند در رشته دانشگاهی روانشناسی کودکان استثنایی تحصیل کنند. فارغ التحصیلان این رشته که نام کامل آن روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی است، بعد از فارغ التحصیلی می توانند به عنوان معلم، روانشناس یا مشاور فعالیت کنند.
این رشته شاخه ای از علم روانشناسی است و طول مقطع کارشناسی روانشناسی کودکان استثنایی ، 4 سال است.
در ادامه مطالعه مقاله «روانشناسی بالینی» را به شما پیشنهاد می کنیم.
اگر قصد تحصیل یا کار در حوزه روان شناسی و آموزش کودکان استثنایی را دارید یا فرزند شما یک کودک استثنایی است و می خواهید بهترین روش های تعامل با او را یاد بگیرید، با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.