راهنمای مطالعه
ترک تریاک
وقتی زندگی یک فرد معتاد به تریاک از کنترلش خارج می‌شود و روابط ناکارآمد، کاهش سلامتی جسمی و روانی و کاهش عملکرد تحصیلی و شغلی برکیفیت زندگی فردی و اجتماعی‌اش تأثیر می‌گذارد، ممکن است به فکر ترک کردن بی‌افتد. تریاک نوعی از مواد مخدر با شیوع مصرف بالا است و ترک اعتیاد به این ماده هم در زندگی بسیاری از معتادان اتفاق می‌افتد.
در این مقاله به معرفی ماده‌ی مخدر تریاک، نشانه‌های اعتیاد به تریاک و روش‌های ترک تریاک می‌پردازیم:
تریاک چیست؟
تریاک مایعی شیر مانند است که از گیاه خشخاش به دست می‌آید. این ماده در معرض هوا سخت و به ماده‌ای با رنگ سیاه یا قهوه‌ای سوخته تبدیل می‌شود. قدمت مصرف این ماده‌ی مخدر در جهان بسیار زیاد است و در حال حاضر در کشور‌های ایران، افغانستان، پاکستان و هند به میزان بالایی تولید و مصرف می‌شود.
تریاک می‌تواند با روش‌هایی مثل خوردن، دود کردن یا حتی تزریق کردن مصرف شود.
تأثیرات مصرف تریاک
بعد از مصرف تریاک فرد احساس سرخوشی و شادی بسیار زیادی دارد، به آرامش می‌رسد و استرس، نگرانی‌ها و دردهای جسمانی‌اش کاهش پیدا می‌کنند.
نشانه‌های اعتیاد به تریاک
وقتی فردی به تریاک معتاد می‌شود، نشانه‌هایی مثل حالت‌های زیر را از خود نشان می‌دهد:
- ناتوانی در عدم مصرف یا کنترل مصرف تریاک
- سپری کردن زمان زیاد برای به دست آوردن و استفاده از تریاک یا بازیابی خود بعد از تأثیرات مصرف
- بروز اختلالاتی در عملکرد تحصیلی، شغلی و روابط بین فردی
- ادامه‌ی مصرف تریاک با وجود تجربهی مشکلات فیزیکی و ذهنی ناشی از مصرف
- ادامه‌ی مصرف تریاک با وجود مشکلاتی در روابط با همسر یا اعضای خانواده
- مصرف تریاک در موقعیت‌های خطرناک مثل رانندگی
- دست کشیدن از فعالیت‌های اجتماعی، شغلی یا تفریحی به منظور مصرف تریاک
- مقاوم شدن نسبت به مصرف و نیاز به مقدار زیادتر تریاک برای دست‌یابی به احساس سرخوشی و سایر احساساتی که فرد قبلاً با مصرف میزان کمتری از مواد مخدر تجربه می‌کرد.
- تجربهی نشانه‌های ترک تریاک در زمان توقف مصرف یا مصرف آن برای اجتناب از نشانه‌های ترک
- اشتیاق و تمایل شدید و قوی به مصرف تریاک
عوارض مصرف تریاک
وقتی مصرف تریاک به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی فرد تبدیل می‌شود، او پس از مدتی عوارض اعتیاد به تریاک را به شیوه‌های زیر نشان می‌دهد:
- خشکی دهان و بینی
- یبوست
- مشکلات تنفسی (مصرف تریاک منجر به آهسته شدن تنفس می‌شود و شدت گرفتن این حالت ممکن است موجب وقفه‌های تنفسی و کمبود اکسیژن شود)
- حالت خواب‌آلودگی و چرت زدن
- انقباض مردمک‌های چشم
- سوء تغذیه
- افت فشار خون
- اختلال در عملکرد جنسی
- مصرف بیش از حد و مرگ احتمالی
نشانه‌های ترک تریاک
ترک تریاک می‌تواند از عوارض جدی و خطرناکی در زندگی فرد معتاد جلوگیری کند. گاهی ترک این ماده‌ی مخدر بسیار دشوار است. مخصوصاً در شرایطی که فرد به مدت طولانی مصرف کننده باشد و تریاک را همراه با انواع دیگری از مواد مخدر مصرف کند.
وقتی فرد معتاد به تریاک، مصرف این ماده را متوقف می‌کند، نشانه‌های ترک را با حالت‌های زیر تجربه می‌کند:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- دردهای عضلانی
- آبرزیش چشم و بینی
- عرق کردن
- تب کردن
- دردهای فیزیکی
- افزایش حساسیت نسبت به درد
- بی خوابی
- افسردگی
- بزرگ شدن مردمک چشم‌ها
- سرد شدن و گرم شدن بدن
از آنجایی که این نشانه‌ها در نخستین روزهای ترک خیلی شدید هستند، بسیاری از افراد دوباره شروع می‌کنند به مصرف تریاک یا دیگر مشتقات آن تا این نشانه‌ها را متوقف کنند.
روش‌های ترک تریاک
درمان اعتیاد به تریاک معمولاً با سم زدایی آغاز می‌شود. جامع ترین روش سم زدایی، سم زدایی پزشکی است و به این صورت انجام می‌گیرد که فرد معتاد، در طول چند روز در حالی که تریاک از بدنش خارج می‌شود، تحت نظارت قرار می‌گیرد.
ممکن است تریاک در طول یک بازه‌ی زمانی به آرامی کاهش پیدا کند. به این صورت که میزان مصرف هر بار کم‌تر شود تا از واکنش‌های منفی ناگهانی اجتناب شود. در این روش داروهایی هم می‌توانند برای مدیریت نشانه‌های ترک اعتیاد مصرف شوند.
یکی دیگر از روش‌های درمان اعتیاد به تریاک، روان درمانی است. اعتیاد به تریاک معمولاً با درمان‌های رفتاری‌ای درمان می‌شود که می‌تواند در زمان بستری بودن فرد معتاد در بیمارستان اتفاق بی‌افتد یا همچنان که فرد در خانه‌ی خودش زندگی می‌کند، هفته‌ای یک یا چند بار به یک رفتار درمانگر مراجعه کند. بسته به نیازهای هر فرد، روش‌های روان درمانی مختلفی می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
عضویت در گروه‌های حمایتی هم نقش مؤثرشان را در درمان اعتیاد به تریاک ثابت کرده‌اند. مثلاً برنامه‌ی 12 قدم یکی از برنامه‌های خیلی مفید برای ترک انواع اعتیاد است. این برنامه اولین بار برای درمان معتادان الکلی ارائه شد اما آنقدر موفقیت آمیز بود که گروه‌های دیگر معتادان هم از آن بهره بردند.
در این برنامه معتادان در کنار هم قرار می‌گیرند و با طی کردن یک فرایند مذهبی و معنوی و در جلسات متعدد در مسیر ترک همدیگر را همراهی می‌کنند.
به طور کلی عضویت در گروه‌های حمایتی یا مشاوره‌های گروهی به فرد کمک می‌کنند تا احساس تنهایی نکند، به این باور برسد که آدم‌های زیادی مثل او در جاده‌ی ترک اعتیاد قرار گرفته‌اند و با بازخورد گرفتن و بازخورد دادن فرایند بهبودی را برای خودش تسهیل می‌کند.
ترک تریاک دشوار اما بدون شک امکان‌پذیر است. آنچه اهمیت دارد این است که فرد برای ترک انگیزه‌ی کافی داشته باشد و با کسب آگاهی در زمینه‌ی بیماری‌اش و انواع روش‌های درمان، برای نجات خود از این ماده‌ی خانمان سوز قدم بردارد.
در ادامه، مطالعه‌ی مقاله‌ی «ترک شیشه» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.