راهنمای مطالعه
مشکلات تحصیلی کودکان
کودکان در سن 7 سالگی از محیط خانه خارج و وارد مدرسه می‌شوند. این تغییر بزرگ آن‌ها را با فعالیت‌های جدیدی مواجه می‌کند و زندگی روزمره‌شان را تغییر می‌دهد.
بعضی از کودکان به راحتی با این تغییرات سازگار می‌شوند. اما ورود به حوزه‌ی تحصیلی برای بعضی دیگر آسان نیست و ممکن است آن‌ها در مدرسه و کلاس درس با انواع مشکلات درگیر شوند.
مشکلاتی مثل ناتوانی در یادگیری، ناتوانی در توجه یا ناتوانی در مهارت‌های اجتماعی.
در اینجا به تعدادی از مشکلات تحصیلی کودکان می‌پردازیم:
اختلال یادگیری
اختلال یا مشکلات یادگیری یکی از شایع‌ترین مشکلات تحصیلی کودکان است و به معنای تفاوت‌هایی در مغز است که بر توانایی کودک در دریافت اطلاعات در کلاس درس و تجزیه و تحلیل اطلاعات اثر می‌گذارد.
کودکانی که دچار اختلال یادگیری هستند کم‌هوش نیستند، فقط مسائل را متفاوت با دیگران درک می‌کنند.
علائم و نشانه‌های اختلال یادگیری
نشانه‌های اختلال یادگیری در کودکان مختلف متفاوت است.
ممکن است کودکی در خواندن کلمات و هجی کردن آن‌ها مشکل داشته باشد. در بعضی دیگر این اختلال به صورت دشواری در درک ریاضیات بروز پیدا می‌کند.
بعضی از کودکان در نوشتن مشکل دارند و برخی به سختی آموزش و صحبت‌های معلم را درک می‌کنند. همچنین مشکلاتی در یادگیری حروف الفبا، اعداد، رنگ ها، به دست گرفتن مداد و ناتوانی در رنگ کردن اشکال از جمله نشانه های اختلال یادگیری در کودکان هستند.
مدارس باید برای کودکانی که مبتلا به اختلال یادگیری هستند، امکانات ویژه‌ای فراهم کنند و والدین هم باید حتماً همراه با کودک به یک متخصص مراجعه و در جهت درمان او قدم بردارند.
مشکلات مربوط به مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی
ممکن است وقتی کودکی وارد مدرسه می‌شود، از نظر اجتماعی به بلوغ نرسیده باشد. این موضوع معمولاً مرتبط با تأخیرهای زبانی است.
ممکن است کودکی در مدرسه نتواند وارد کارهای گروهی شود و استعدادهای خودش را نشان دهد. معمولاً این کودکان از کمبود اعتماد به نفس رنج می برد یا خیلی خجالتی هستند. آن‌ها دوست پیدا نمی‌کنند و نمی‌توانند با معلم ارتباط مناسبی برقرار کنند.
کودکانی که داری مهارت‌های اجتماعی ضعیف هستند، رفتارهای عجیبی از خود نشان می‌دهند، از دیگران دور می‌شوند و این اجتناب از قرار گرفتن در گروه می‌تواند بر عملکرد تحصیلی شان اثر بگذارد.
مهارت‌های اجتماعی در خانواده آموزش داده می‌شوند و معمولاً سبک‌های فرزند پروری اشتباه کودکان را از نظر اجتماعی دچار مشکل می‌کند.
اختلال نقص توجه و بیش فعالی
کودکانی که مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی هستند، زودتر از معمول خسته می‌شوند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود.
آن‌ها نمی توانند مدت زیادی یک جا بنشینند، مدام در حال جنب و جوش هستند و تمرکز کردن بر چیزی برای مدت زمان زیاد از عهده‌شان خارج است.
کودکی که نتواند یک جا مستقر شود و به آنچه در کلاس آموزش داده می‌شود توجه کند، دچار مشکلات تحصیلی می‌شود.
والدین یک کودک بیش فعال و بی توجه باید حتماً همراه با او به یک متخصص مراجعه کند. بیش فعالی در کودکان با روش‌های مختلفی مثل دارو درمانی و جلسات روان‌درمانی قابل درمان است.
عوامل محیطی
عوامل محیطی می‌توانند بر عملکرد تحصیلی کودکان تأثیر بگذارند.
در اینجا به تعدادی از عوامل محیطی که بر عملکرد تحصیلی کودکان تأثیر می‌گذارند و باعث ایجاد ضعف در آن می‌شوند، می پردازیم:
- طلاق
- مهاجرت
- خشونت در خانواده
- مرگ یکی از نزدیکان
- بی توجهی پدر و مادر به کودک
- کمبود محبت
- مشکلات اقتصادی خانواده
- اعتیاد افراد خانواده
- تجربه ی جنگ
بیماری‌های روانی
بعضی کودکان مبتلا به اختلالات روانی هستند. هر اختلالی دارای علائم و نشانه‌هایی است و یکی از این نشانه‌ها، اختلال در عملکرد تحصیلی است.
یک کودک افسرده یا کودکی که از اختلالات خواب رنج می‌برد، نمی تواند در مدرسه نقش خود را به خوبی ایفا کند و دچار ناکامی تحصیلی می‌شود.
اگر معلم ها و سایر مسئولین مدرسه از انواع اختلالات روانی و علائم و نشانه‌هایشان آگاه باشند، می‌توانند به محض مشاهده‌ی علائم یک بیماری در کودک او را به روانشناس مدرسه و در صورت لزوم به متخصصانی خارج از محیط مدرسه ارجاع دهند.
اگر معلم‌ها و سایر مسئولین مدرسه از انواع اختلالات روانی و علائم و نشانه‌هایشان آگاه باشند، می‌توانند به محض مشاهده‌ی علائم یک بیماری در کودک او را به روانشناس مدرسه و در صورت شدید بودن اختلال، به متخصصانی خارج از محیط مدرسه ارجاع دهند.
اگر یک بیماری خیلی زود در کودک شناخته شود، درمان آن تسریع می‌شود، کودک می‌تواند به فرآیند تحصیلی بازگردد و در بزرگسالی با این بیماری درگیر نمی‌شود.
آمارها نشان می‌دهند که هر ساله تعدادی از کودکان دچار افت تحصیلی می‌شوند.
مشکلات تحصیلی کودکان الزاماً به معنای کم هوش بودن یا ناتوانی آن‌ها نیست و می‌تواند دلایل بسیار دیگری داشته باشد.
آنچه اهمیت دارد، این است که والدین و مسئولین مدرسه به محض مشاهده‌ی مشکلات تحصیلی یک کودک در صدد حل آن بر بیایند و اجازه ندهند که ضعف در عملکرد تحصیلی کودک عمیق‌تر بشود و آسیب‌های روانی دیگری را هم به کودک وارد کند.
در ادامه، برای شناخت بیشتر کودکان و مشکلات و اختلالاتشان، مطالعه‌ی مقاله‌‌های «انواع اختلالات کودکان» و «روانشناسی کودک» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.