راهنمای مطالعه
علل اضطراب کودکان
اضطراب در بعضی از موقعیت ها مفید است و کودکان هم مثل بزرگسالان گاهی مضطرب می‌شوند. اما والدین چطور باید اضطراب کودکان را تشخیص بدهند؟ چه زمانی علائم اضطراب در یک کودک نشان دهنده ی یک اختلال اضطرابی هستند؟ بهترین و قابل اطمینان ترین کار برای تشخیص اضطراب کودکان، مراجعه به یک روانپزشک یا روانشناس کودک است اما آگاهی از علائم و نشانه های این اختلال به والدین کمک زیادی می کند.
در صورتی که حدس می زنید کودکتان مبتلا به یک اختلال اضطرابی باشد، برای آگاهی از بهترین روش های درمان اضطراب کودکان با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.
11 نوع اختلال اضطرابی وجود دارند و هر اختلالی شامل شایع ترین نشانه ها است که در 4 بٌعد خودشان را به نمایش می گذارند:
- واکنش های جسمی
- افکار
- هیجانات
- رفتارها
متخصصان اضطراب به این نتیجه رسیده اند که وقتی کودکی، در اغلب اوقات اضطراب را تجربه کند (بیشتر روزها و به مدت چندین ماه) و این اضطراب در او خیلی شدید باشد، احتمالاً مبتلا به یک ا ختلال اضطرابی است. اضطراب کودکان بر حوزه های دیگر زندگی آن ها هم اثر می گذارد. معمولاً عملکرد تحصیلی مثبت این کودکان کاهش پیدا می کند و در روابط خانوادگی و دوستانه دچار مشکل می شوند. ممکن است آن ها از فعالیت های اجتماعی دوری کنند و از اختلالات خواب رنج بکشند.
انواع اختلالات اضطراب کودکان
در اینجا به مهم ترین اختلالات اضطرابی که ممکن است در کودکان دیده شوند و ویژگی های آن ها می پردازیم:
اختلال اضطراب فراگیر
کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال در مورد وقایع روزمره ی زندگی بیش از حد نگران می شوند. نگرانی های آن ها شامل نگرانی در مورد اتفاقات بدی هستند که احتمال دارد در آینده رخ بدهند. مثلاً ممکن است یک کودک شدیداً نگران باشد که والدینش از همدیگر جدا شوند، بلایای طبیعی مثل زلزله اتفاق بی افتند، جنگ شود، نتواند به موقع سر کلاس حاضر شود، در امتحانات قبول نشود، یکی از عزیزانش را از دست بدهد و …
اختلال استرس پس از سانحه
اگر کودکی اتفاق هولناکی را تجربه کرده باشد، ممکن است بعد از آن اتفاق دچار اضطراب شدیدی بشود. اتفاقاتی مثل تصادف، جنگ، مرگ یکی از عزیزان، سوء استفاده جنسی و … این قابلیت را دارند که منجر به این اختلال شوند.
در این حالت ممکن است کودک شب ها کابوس ببیند، مدام به اتفاق هولناک فکر کند، عصبانی و تحریک پذیر باشد، از هر چیزی که او را به یاد سانحه می اندازد فرار کند و …
اختلال اضطراب اجتماعی
اضطراب کودکان مبتلا به این اختلال زمانی شدت می گیرد که در میان جمع قرار بگیرند. آن ها معمولاً در چنین موقعیت هایی می ترسند که کاری انجام دهند و خجالت زده شوند یا توسط دیگران مورد قضاوت قرار بگیرند. ممکن است این کودکان از همه ی فعالیت های اجتماعی دوری کنند و حتی به مرحله ای برسند که از حضور در مدرسه مضطرب شوند.
سکوت انتخابی
سکوت انتخابی یک اختلال اضطرابی و نشانه ی این است که کودک تصمیم می گیرد در بعضی موقعیت ها سکوت کند و به هیچ عنوان حرف نزند، در حالی که در موقعیت های دیگر به خوبی صحبت می کند.
سکوت این کودکان معمولاً مواقعی اتفاق می افتد که مضطرب هستند. مثلاً در مدرسه، در تمرین یک ورزش خاص، موقع صحبت کردن در جمع غریبه ها، در مغازه و موقع مواجهه با مغازه دار و …
اختلال اضطراب جدایی
کودکان مبتلا به این اختلال شدیداً از جدایی از پدر و یا مادرشان یا هر شخص دیگری که از آن ها مراقبت می کند، می ترسند. مثلاً ممکن است در صورتی که مادرشان بخواهد خانه را ترک کند، گریه کنند. از مدرسه رفتن بترسند و قادر نباشند که شب در اتاق دیگری بخوابند. حتی ممکن است این کودکان نتوانند در خانه ی خودشان بدون حضور پدر یا مادر در اتاق بمانند.
اضطراب کودکان تأثیر منفی‌ای بر سلامت روانی‌شان می‌گذارد
اضطراب سلامتی
اگر چه اضطراب سلامتی یک اختلال نیست، نشانه های زیادی دارد که به واسطه ی اضطراب خیلی زیاد تعریف می شوند و مرتبط با وضعیت‌های فیزیکی هستند. این نگرانی های مربوط به سلامتی، بیش از حد، مداوم و غیر قابل کنترل اند. گاهی اوقات هم باعث می شوند که کودک بخواهد مدام به دکتر مراجعه کند یا از نزدیکانش خواهش کند که بابت بیمار نبودن به او اطمینان بدهند.
اختلال احتکار
افراد مبتلا به این اختلال علاقه دارند که همه چیز را انبار کنند و نگه دارند. حتی اگر وسیله ای کاملاً بی ارزش باشد آن ها از دور ریختن آن اجتناب می کنند و اگر آن چیزهایی که احتکار می کنند را از دست بدهند، دچار نگرانی شدید می شوند.
اضطراب کودکان گاهی اوقات در پوشش این اختلال خودش را نشان می دهد. محل زندگی این کودکان اغلب اوقات شدیداً به هم ریخته است.
اختلال وسواس
وسواس نوعی از اختلالات اضطرابی است. کودکان وسواسی همیشه با افکاری ناخواسته، تصاویر یا تمایلاتی درگیر هستند که آن ها را درگیر می کنند یا موجب می شوند که رفتارهای فیزیکی یا ذهنی تکراری‌ای را به منظور جلوگیری از تجربه ی اضطراب انجام دهند. مثلاً ممکن است مدام دست هایشان را بشویند، خاموش یا روشن بودن چراغ ها را چک کنند یا همیشه به تصاویر و مسائل خاصی فکر کنند.
ترس های خاص
بعضی از کودکان از چیزها یا موقعیت های خاصی در زندگی می ترسند و این ترس ها آنچنان از کنترلشان خارج می شوند که بر عملکردشان در زندگی تأثیر می گذارند. ترس از سگ، حشرات، ارتفاع، صداهای بلند، آمپول، شنا کردن در آب و … شایع ترین ترس های خاص هستند.
اختلال هراس
اختلال هراس ناگهانی است و فرد را دچار ترس و اضطراب شدید می کند. معمولاً بعد از این حملات فرد به مدت حداقل یک ماه نگران حمله ی بعدی است یا می ترسد که در نتیجه ی این حملات اتفاق ناگواری رخ دهد. دشواری تنفس، افزایش ضربان قلب، عرق کردن، نیاز به فرار، احساس خطر و دردی در قفسه ی سینه از نشانه های این اختلال هستند.
آگورافوبیا
آگورافوبیا ترس از بیرون رفتن یا ترس از فضاهای باز و مکان های نا آشنا است. کودک مبتلا به آگورافوبیا از حضور در مکان های غریبه شدیداً مضطرب می شود. ترجیح می دهد همیشه در خانه بماند و فضاهای باز او را می ترسانند.
رفتارهای تکراری متمرکز بر بدن
گاهی اوقات اضطراب کودکان به رفتارهایی می انجامد که بر بدنش تمرکز دارند. مثلاً ممکن است موهایش را بکشد، ناخن هایش را بخورد و پوست خودش را بکند. کودکانی که دچار این مشکل می شوند، بعد از مدتی بخشی از سرشان کچل می شود، پوستشان زخمی می شود و ناخن هایشان شکل بدی پیدا می کند.
در صورتی که حدس می زنید کودکتان مبتلا به یک اختلال اضطرابی باشد، برای آگاهی از بهترین روش های درمان اضطراب کودکان با مشاوران آیدانیتو تماس بگیرید.
درمان اضطراب کودکان
اگر علائم و نشانه های گفته شده را در کودکتان مشاهده می کنید، حتماً به یک روانپزشک یا روانشناس با تجربه ی کودکان مراجعه کنید. اگر اضطراب کودک نتیجه ی یک بیماری جسمی باشد، با درمان آن بیماری، علائم اضطراب ناپدید می شوند و در صورتی که کودک از یک اختلال اضطرابی رنج ببرد، با روش های درمانی ای مثل دارودرمانی و جلسات روان درمانی، درمان می شود.
در ادامه مطالعه‌ی مقاله‌ی «افسردگی در کودکان» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.